Cổ phiếu xăng dầu: vẫn còn là danh mục đầu tư tiềm năng hay đã bước vào giai đoạn suy thoái?

Chỉ số kinh tế ngành xăng dầu hay giá trị cổ phiếu xăng dầu thường được các nhà đầu tư sử dụng làm tham chiếu cho sự phát triển nền kinh tế quốc gia, khu vực bởi yếu tố quan trọng của ngành trong quy trình vận động các ngành khác và kinh doanh các doanh nghiệp. Vậy còn bản thân cổ phiếu xăng dầu có tiềm năng hay lợi thế nào thu hút các nhà đầu tư? Bài viết sau đây sẽ tìm hiểu cụ thể về cổ phiếu này, hy vọng hữu ích cho nhà đầu tư.

Cổ phiếu xăng dầu chỉ những cổ phiếu của doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai thác, sản xuất hay kinh doanh dầu khí. Những cổ phiếu này phản ảnh tình trạng ngành dầu khí của thế giới hoặc của một quốc gia, khu vực nhất định.

Ưu điểm

✔️ Công dụng của xăng dầu vào đời sống con người hàng ngày là quá lớn; chưa tính đến những ngành nghề, lĩnh vực không thể thiếu nguồn năng lượng này như công nghiệp nặng, hàng không, hàng hải,... Dù rằng thế giới đang ứng dụng những nguồn năng lượng khác vào hoạt động sản xuất kinh doanh và cuộc sống như điện, nước, gió hay năng lượng mặt trời, nhưng ảnh hưởng của xăng dầu trong quá trình lịch sử không dễ thay đổi trong thời gian ngắn.

✔️ Các quốc gia có trữ lượng lớn như Venezuela, Canada, Iran,… không khai thác quá nhiều, đảm bảo cho thế giới trong tương lai vẫn còn nguồn năng lượng xăng dầu sử dụng. Như vậy ngành xăng dầu vẫn có thể đáp ứng nhu cầu sử dụng mà không cần lo ngại việc cán cân tiêu thụ nghiêng về những ngành năng lượng khác.

✔️ Giá trị các cổ phiếu xăng dầu đang trong giai đoạn giảm vì các vấn đề vĩ mô như chính sách xuất nhập khẩu giữa các quốc gia. Điều này chứng tỏ sau giai đoạn căng thẳng về chính trị, cổ phiếu xăng dầu sẽ đón một đợt sóng tăng trưởng mạnh.

Nhược điểm

⭕ Thế giới đang khai thác, tìm kiếm những nguồn năng lượng khác như điện, gió, năng lượng mặt trời,… nhằm bảo vệ môi trường từ tác động khai thác sử dụng xăng dầu, hoặc tránh phụ thuộc vào chỉ một nguồn năng lượng.

⭕ Các quốc gia sản xuất dầu lớn không xuất khẩu dầu hoặc chỉ xuất khẩu cho vài quốc gia có mối quan hệ hợp tác, việc này dẫn đến thiết hụt nguồn cung ở các quốc gia còn lại kéo theo nhu cầu sử dụng giảm xuống và tạo thành xu hướng giá xăng dầu giảm. Bên cạnh đó, các quốc gia mất nguồn cung dầu sẽ tập trung khai thác các nguồn năng lượng khác thì thị trường xăng dầu cũng sẽ khó phục hồi.

⭕ Phụ thuộc nhiều vào tâm lý nhà đầu tư. Nguyên nhân do kết quả kinh doanh và chiến lược cổ phiếu của những doanh nghiệp xăng dầu bị ảnh hưởng rất lớn từ chính sách quốc gia. Ngành xăng dầu có tầm quan trọng lớn đến thực lực của một quốc gia nên chính phủ kiểm soát rất chặt các chính sách liên quan đến ngành.

(Bảng tổng hợp Mitrade, số liệu tại ngày 16/10/2023, nguồn: investing.com)

Để hiểu rõ hơn một phần về cổ phiếu xăng dầu, chúng ta hãy cùng phân tích về cổ phiếu XOM – một trong những cổ phiếu hàng đầu trong ngành xăng dầu hiện nay.

Phân tích cơ bản

Diễn tiến trong 5 quý gần nhất Doanh thu và Lợi nhuận thuần từ kinh doanh của XOM cho thấy sự sụt giảm mạnh và liên tục qua các quý. Báo cáo tại ngày 30/06/2023 Doanh thu là 80,463 triệu USD, giảm 28% so với cùng kỳ năm trước; Lợi nhuận thuần là 19,625 triệu USD, giảm 37% so với cùng kỳ năm trước. Ngay cả tỷ trọng Giá vốn hàng bán/ Doanh thu quý gần nhất cũng tăng đến 75%, trong khi các quý trước chỉ ở mức 72% - 73%.

(Bảng tổng hợp Mitrade, số liệu tại ngày 30/06/2023, nguồn: wsj.com)

Phân tích các chỉ số đầu tư theo số liệu Báo cáo tài chính tại ngày 30/06/2023

Chỉ số P/E của XOM là 8.51, cao hơn so với mức bình quân của ngành 8.33. Chỉ số P/E của XOM cho thấy nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu cho mỗi USD thu nhập mà công ty tạo ra.

Chỉ số P/B của XOM là 2.06, thấp hơn so với mức bình quân của ngành 3.24. Chỉ số P/B này dùng để so sánh giá trị của cổ phiếu XOM so với giá trị sổ sách của cổ phiếu XOM ghi sổ tại quý gần nhất.

Trong 5 quý gần nhất, với nhiều biến động về chính trị và căng thẳng kinh tế, hai chỉ số này cho chúng ta thấy niềm tin của nhà đầu tư đối với cổ phiếu XOM là không ổn định, nói cách khác là nhà đầu tư không có nhiều niềm tin vào XOM. Điều này cũng dễ hiểu bởi cổ phiếu xăng dầu thường ảnh hưởng bởi quyết sách tại các quốc gia nên gây ra tác động mạnh và thường xuyên, dẫn đến vấn đề nhà đầu tư cũng phải thích nghi với những sự thay đổi đó.

Chỉ số EPS (Earnings Per Share) là lợi nhuận sau thuế của công ty phân bổ trên một cổ phiếu thông thường đang được lưu thông trên thị trường. Chỉ số EPS của XOM hiện tại là 1.94 giảm liên tục trong 5 quý vừa qua, so với cùng kỳ năm trước là 4.21 đã giảm đến 54%, và so với EPS của ngành (21.83) đã hình thành một khoảng cách khá lớn. Tính đến ngày 30/06/2023, EPS của XOM là mức thấp nhất trong 5 quý, phản ảnh tình hình kinh doanh của XOM trong năm 2023 không tốt. Với đà giảm mạnh và liên tục chỉ số EPS của XOM, thực sự khó cho nhà đầu tư có niềm tin vào XOM trong tương lai gần.

Bên cạnh đó chỉ số ROE (tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu), ROA (tỷ suất sinh lời trên tài sản) và ROI (tỷ suất hoàn vốn) phản ảnh hiệu quả kinh doanh của XOM không ổn định, vào Quý 1/2023 tăng trưởng so với quý trước nhưng rồi lại giảm mạnh vào Quý 2/2023. Ba chỉ số này một lần nữa cho ta thấy công ty xăng dầu như XOM sẽ bị ảnh hưởng rất lớn từ tình hình kinh tế và chính trị thế giới.

(Bảng tồng hợp Mitrade, số liệu tại ngày 30/06/2023, nguồn: macrotrends.net)

Phân tích kỹ thuật

Trong khung thời gian Ngày (D1), chúng ta thấy rất rõ xu hướng đi ngang của XOM bắt đầu từ tháng 10/2022 đến hiện tại. Vùng giá trong 12 tháng gần nhất này dao động từ 100 – 120 USD, trong đó có mức giá cao nhất trong lịch sử là 120.70 USD.

Biểu đồ nến liên tục xuất hiện nến tăng và giảm xen kẽ nhau, hay có những nến hình dạng doji, xoay thể hiện lực mua bán cân bằng trong ngắn hạn. Các nhà đầu tư có tâm lý “lướt sóng” trong ngắn hạn khá nhiều.

(Biểu đồ XOM trong khung thời gian ngày, nguồn TradingView)

(Bảng tổng hợp Mitrade, số liệu tại ngày 16/10/2023, nguồn: investing)

Chúng ta hãy cùng phân tích cổ phiếu GAS để hiểu rõ hơn về ngành xăng dầu tại thị trường Việt Nam.

Phân tích cơ bản

Báo cáo tài chính trong 5 quý gần nhất Doanh thu và Lợi nhuận thuần từ kinh doanh của GAS cho thấy sự sụt giảm và liên tục qua từng quý, và đến Quý 2/2023 là Doanh thu tăng trưởng 13% so với quý trước, nhưng Lợi nhuận thuần là tiếp tục sụt giảm 10% so với quý trước . Báo cáo tại ngày 30/06/2023 Doanh thu là 24,042,649 triệu VND, giảm 13% so với cùng kỳ năm trước; Lợi nhuận thuần là 4,342,776 triệu VND, giảm 37% so với cùng kỳ năm trước. Thêm vào đó tỷ trọng Giá vốn hàng bán/ Doanh thu quý gần nhất cũng tăng đến 81%, đây là nguyên nhân Doanh thu tăng nhưng Lợi nhuận thuần lại giảm so với quý trước.

(Bảng tổng hợp Mitrade, số liệu ngày 16/10/2023, nguồn: investing)

Phân tích các chỉ số đầu tư theo số liệu Báo cáo tài chính tại ngày 30/06/2023

Chỉ số P/E của GAS là 13.86, thấp hơn so với mức bình quân của ngành 16.09. Chỉ số P/E của GAS cho thấy nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu cho mỗi VND thu nhập mà công ty tạo ra.

Chỉ số P/B của GAS là 2.64, tương đương với mức bình quân của ngành 2.62. Chỉ số P/B này dùng để so sánh giá trị của cổ phiếu GAS so với giá trị sổ sách của cổ phiếu GAS ghi sổ tại quý gần nhất.

Trong 2 năm gần nhất, sau khi Đại dịch Covid-19 qua đi, thế giới xảy ra nhiều biến động về cả kinh tế và chính trị, không khó hiểu khi nhà đầu tư dao động niềm tin với cổ phiếu GAS nhưng nhìn vào 2 chỉ số trên chúng ta có thể thấy niềm tin này vẫn còn khá lớn trên thị trường và trong ngành.

Chỉ số EPS (Earnings Per Share) là lợi nhuận sau thuế của công ty phân bổ trên một cổ phiếu thông thường đang được lưu thông trên thị trường. Chỉ số EPS của GAS hiện tại là 6,711 giảm so với quý trước nhưng trong 3 quý trước đây lại là sự tăng trường, còn so với cùng kỳ năm trước là 4,738 vẫn tương đương, và cao hơn so với EPS của ngành (6,041). Tính đến ngày 30/06/2023, EPS của GAS là không chênh lệch quá nhiều so với các quý trước đó, điều này cho chúng ta thấy GAS đang cố gắng duy trì sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

Ngoài ra chỉ số ROE (tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu), và ROA (tỷ suất sinh lời trên tài sản) phản ảnh sự ổn định nêu trên trong 4 quý gần nhất, chỉ thấp hơn khi so Quý 2/2023 với cùng quý năm trước.

(Bảng tổng hợp Mitrade, số liệu tại ngày 16/10/2023, nguồn: vietstock)

Phân tích kỹ thuật

Trong khung thời gian Ngày (D1), chúng ta thấy rất rõ sóng lên xuống rất mạnh của giá cổ phiếu GAS bắt đầu từ tháng 1/2023 đến hiện tại. Vùng giá trong năm 2023 dao động từ 77,000 – 94,000 VND, trong đó mức giá cao nhất thiết lập hai lần vào tháng 2 và tháng 9, mức giá thấp nhất tạo được từ tháng 4 đến tháng 6. Từ tháng 6/2023 đến hiện tại cổ phiếu GAS đã hình thành xu thế tăng trong ngắn hạn với các đỉnh cùng đáy sóng là 82,000 – 78,000 VND, 86,000 – 82,000 VND và 92,000 – 84,000 VND; với mỗi đỉnh và đáy chênh lệch nhau khoảng 5% trong khoảng thời gian 15 ngày.

Biểu đồ nến trong đầu tháng 10/2023 liên tục giảm mạnh và tạo ra những khoảng gap lớn cho thấy nhiều nhà đầu tư hiện đang đầu tư ngắn hạn, không muốn nắm giữ cổ phiếu GAS và tạo thành tín hiệu đảo chiều sóng thành xu thế giảm.

(Biểu đồ GAS trong khung thời gian ngày, nguồn: TradingView)

☀️ Đánh giá về giá dầu thô

Như nhận xét ở trên, Hợp đồng tương lai dành cho dầu thô có tác động lớn đến giá trị cổ phiếu xăng dầu nên chúng ta hãy cùng đánh giá mặt hàng này trước.

- Ngắn hạn cuối năm 2023 đến đầu năm 2025: khả năng giá dầu thô sẽ đạt ngưỡng 100 USD/thùng do việc phân bố dầu không đồng đều giữa các quốc gia sẽ dẫn đến việc cán cân cung cầu mất cân bằng, nghiêng về cầu và làm giá dầu tăng cao.

- Trung dài hạn từ năm 2025 đến 2035: giá dầu khó có thể tăng trưởng hơn nữa, thậm chí là sụt giảm bởi 2 yếu tố khai thác nguồn năng lượng mới và sản xuất dầu tại các quốc gia có trữ lượng lớn. Tuy nhiên 2 yếu tố này lại dựa vào tiềm lực quốc gia, chính sách hợp tác giữa các quốc gia và tiến bộ công nghệ nên thời gian giá dầu quay đầu sẽ khá lâu.

☀️ Chiến lược đầu tư cổ phiếu xăng dầu

Tùy thuộc vào thời gian nhà đầu tư kỳ vọng phát sinh lợi nhuận nên chiến lược sẽ đi theo khung thời gian.

- Ngắn hạn (2023 – 2025): quyết định mua bán trong khoảng giá đã hình thành và chấp nhận thu về khoản lợi nhuận nhỏ, chỉ số DJUSEN cho chúng ta thấy xu hướng cổ phiếu xăng dầu là đi ngang, hình thành vùng giá tin cậy cho nhà đầu tư.

- Trung hạn (2025 – 2028): đây là khung thời gian hợp lý cho nhà đầu tư, vì theo yếu tố lịch sử đã từng có 2 giai đoạn 2016 và 2020 giá dầu thô giảm mạnh khi thừa cung và giảm cầu do giá cao. Nhà đầu tư có thể căn cứ vào xu thế tương lai, kết hợp thông tin để ra quyết định mua ngay tại thời điểm hiện tại.

- Dài hạn (2028 – 2035): với tình hình căng thẳng giữa các quốc gia và khả năng phát triển trong tương lai, cổ phiếu ngành xăng dầu sẽ còn dao động với biên độ rộng trong dài hạn. Vì vậy nhà đầu tư quyết định mua cổ phiếu bây giờ, kỳ vọng lợi nhuận cao trong 10 năm tiếp theo thì cần kết hợp với phân tích tình hình cổ phiếu tại thời điểm đó nhằm có quyết định bán sớm.

⏩ Kết luận: cổ phiếu xăng dầu sau thời kỳ hoàng kim 15 năm phát triển đã dần vào quỹ đạo ổn định, biên độ dao động thu hẹp dần theo thời gian. Vấn đề này cũng phù hợp với sự phát triển hiện đại và tương lai khi thị trường tiêu thụ xăng dầu chuyển dịch sang những ngành khác còn nhiều tiềm năng như điện, nước, năng lượng mặt trời hay những tài nguyên còn nằm sau dưới bề mặt trái đất.

Theo sát hơn 400 thị trường tài chính trên sàn Mitrade

֎ Cổ phiếu xăng dầu có sự biến động rất lớn, rất mạnh nên nhà đầu tư cần phải có tâm lý bình tĩnh và sự cẩn thận trong khâu phân tích trước khi ra quyết định đầu tư. Vì như đề cập ở phía trên, các quốc gia luôn can thiệp vào việc khai thác, sản xuất xăng dầu bằng các chính sách vĩ mô.

֎ Tìm hiểu, nghiên cứu về thị trường, ngành và doanh nghiệp cụ thể trước khi đầu tư. Đầu tiên nhà đầu tư cần xác định lĩnh vực cụ thể cổ phiếu bạn muốn đầu tư là khai thác hay sản xuất hay đơn thuần chỉ là kinh doanh xăng dầu. Mỗi lĩnh vực sẽ có xu thế riêng, tính chất riêng nên thị trường cổ phiếu cụ thể dao động đặc thù riêng.

֎ Thu thập thông tin, phân tích cơ bản và kỹ thuật cụ thể đối với cổ phiếu các bạn đang quan tâm. Để có đầy đủ công cụ phân tích, nhà đầu tư cần tìm một sàn giao dịch uy tín, ví dụ như Mitrade, sau đó tập trung đánh giá phân tích nhằm tìm ra điểm mua bán phù hợp.

֎ Xác định chiến lược với các yếu tố như vốn, thời hạn, các điểm báo vùng giá mua hoặc bán. Điều này cực kỳ quan trọng vì sẽ quyết định đến tâm lý, kỹ năng phân tích và cổ phiếu thuộc lĩnh vực đang quan tâm. Khi bạn đặt ra chiến lược đầu tư, điều khó khăn nhất là việc tuân thủ chiến lược đồng thời phải linh động theo tình hình thị trường từng thời điểm.

Cổ phiếu xăng dầu luôn là hạng mục đầu tư hấp dẫn, không chỉ bởi lợi nhuận cao mà còn do kết hợp giao dịch với nhiều thị trường khác như Hợp đồng tương lai dầu thô, hoặc do chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chính sách vĩ mô các quốc gia.

Mặc dù ngành xăng dầu sẽ chịu tác động không nhỏ trong quá trình thay đổi nguồn cung năng lượng, nhưng cũng vì lý do này sẽ là động lực cho các doanh nghiệp phát triển khoa học ứng dụng xăng dầu hiệu quả hơn, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế xã hội.

Lưu ý: bài viết này phân tích thị trường cổ phiếu xăng dầu dựa theo thông tin, tình trạng thị trường với góc nhìn khách quan; không phải lời khuyên chắc chắn về lợi nhuận/thua lỗ. Vì vậy các bạn cần suy nghĩ cẩn thận, phân tích tỉnh táo trước khi ra quyết định đầu tư.