Mô hình cốc tay cầm là gì? Hướng dẫn giao dịch với mô hình cốc tay cầm

Thị trường tài chính là một sân chơi lớn, với sự biến động liên tục của giá cả và tình hình kinh tế toàn cầu. Với sự phát triển của công nghệ và internet, giao dịch trên thị trường tài chính trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, để đạt được thành công trong giao dịch, người đầu tư cần có kiến thức đầu tư và kỹ năng phân tích kỹ thuật.

Trong đó, mô hình giá cốc tay cầm là một trong những mô hình giá quan trọng giúp cho người đầu tư có thể đưa ra quyết định mua hoặc bán một tài sản. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mô hình giá cốc tay cầm và cách sử dụng nó để đạt được lợi nhuận trong giao dịch tài chính.

Mô hình giá cốc tay cầm (Cup and Handle pattern) là một mô hình đảo chiều xu hướng trong phân tích kỹ thuật. Nó thường xuất hiện sau một xu hướng tăng giá và được coi là tín hiệu cho thấy xu hướng giá sắp tiếp tục tăng giá mạnh.

Mô hình được giới thiệu bởi doanh nhân, và cũng là môi giới chứng khoán, người Mỹ, William J. O’Neil trong cuốn sách của ông “Cách kiếm tiền trong thị trường chứng khoán” vào năm 1988. 

Biểu đồ giá nhôm (Nguồn: Mitrade)

Cấu thành mô hình:  

+ Phần cốc: Giá sản phẩm sau xu hướng giảm bắt đầu tạo đáy và tăng dần trở lại, tạo thành một một mô hình chữ U (có thể giống hình chữ V) giống một chiếc cốc.

+ Phần tay cầm: Sau khi giá hình thành phần cốc, giá giảm lại một khoảng nhỏ để hình thành phần tay cầm. Phần tay cầm là một phần hình chữ U hoặc hình chữ V, với đường kháng cự ngang ở mức giá cao nhất của phần cốc.

+ Điểm phá vỡ: Khi giá đóng cửa vượt qua đường kháng cự của phần tay cầm, mô hình giá cốc tay cầm được xác nhận và cho tín hiệu xu hướng giá tăng mạnh sau đó.

Mô hình cốc tay cầm cơ bản gồm 04 giai đoạn:

- Giai đoạn 01: giá sản phẩm trong xu hướng tăng và có thể kéo dài từ 01 – 03 tháng với hiệu suất khoảng trên 20%.

Khi mức tăng lớn và trong thời gian dài, bên mua sẽ có xu hướng chốt lời, hoặc những người chưa tham gia thị trường nghi ngờ về khả năng tiếp tục tăng giá của sản phẩm nên lựa chọn đứng ngoài hoặc những người bán khống sẽ tham gia giao dịch khiến cho giá bắt đầu giảm.

- Giai đoạn 02: Giá bắt đầu giảm tạo ra một đáy tròn không sâu hơn mức thoái lui 50% của xu hướng trước đó (hay độ sâu cốc) sau đó đảo chiều tăng lên và gặp kháng cự tại mức giá đỉnh cốc trước đó. Thời gian hình thành phần thân cốc có thể kéo dài từ 7 ~ 65 tuần hoặc lâu hơn. 

Khi giá giảm mạnh (~20% ~50%), những người bán trước đó hoặc những người chưa tham gia thị trường sẽ có tâm lý cho rằng sản phẩm đã có mức chiết khấu hấp dẫn để mở vị thế mua và kỳ vọng về sự tăng giá trước đó sẽ trở lại. Điều này một lần nữa đẩy giá lên cao, tuy nhiên khi gặp kháng cự tại đỉnh cốc trước đó, tâm lý chốt lời hoặc nghi ngờ khả năng tăng giá lại diễn ra.

- Giai đoạn 03: Nỗ lực đột phá tiếp theo không thành công ở mức cao trước đó, tạo ra một đợt hồi giá thứ cấp tại mức kháng cự, tạo ra một đáy tròn nhỏ hơn, trở thành "tay cầm". Thời gian diễn ra thường kéo dài từ 01 – 04 tuần.

Tình thế một lần nữa đảo chiều khi tại mức kháng cự, giá bắt đầu giảm nhưng đà giảm dừng lại ở sớm hơn nhiều so với mức giảm trước đó (chỉ khoảng 1/3 hoặc không quá ½ phần thân cốc), nhường chỗ cho hành động đi ngang thu hẹp. Những người bán khống mất tự tin và bắt đầu đóng vị thế, tiếp thêm động lực tăng giá. Trong khi đó, những người mua mạnh giữ được vị thế sau đợt giảm giá mới nhất lại có được sự tự tin.

Thông thường tại giai đoạn này, khối lượng giao dịch cũng sẽ giảm thể hiện tâm chờ đợi xu hướng mới của cả bên mua và bên bán.

Các chỉ báo dao động sức mạnh tương đối hiện chuyển sang các chu kỳ mua mới, khuyến khích một phần trader mua chấp nhận rủi ro. Một đợt phản hồi tích cực bắt đầu chuyển động, với giá nâng lên mức kháng cự, hoàn thành phần tay cầm của mô hình.

- Giai đoạn 04: Giá trở lại mức kháng cự lần thứ hai và bứt phá, mang lại mục tiêu tăng giá được ước lượng bằng độ sâu của cốc.

Với việc chiếm thế chủ động của bên mua so với bên bán, điểm kháng cự bị phá vỡ đã tạo đà cho xu hướng tăng mạnh sau đó. Với sự hưng phấn từ bên mua và yếu thế của bên bán, trader kỳ vọng hiệu suất tăng cao tương đương với độ sâu cốc. 

Sau khi đã hiểu rõ các đặc điểm chi tiết và tâm lý trader trong mô hình cốc tay cầm, chúng ta có thể vận dụng nó vào giao dịch. Đây cũng là nội dung tiếp theo của bài viết.

Có thể thấy quá trình hình thành cốc tay cầm cổ điển kéo dài trong nhiều tháng và thích hợp với những nhà đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, trong thực tế, mô hình này có thể áp dụng trên tất cả các khung thời gian (theo phút, giờ, ngày, tháng, năm) và cho những người giao dịch trong ngày (day trading) mà vẫn tạo ra kết quả đáng tin cậy.  

Việc mở vị thế mua bán theo mô hình cốc tay cầm sẽ giống nhau theo mô hình cốc cho tất cả các khung thời gian được chọn. 

• Bước 01: Xác định mô hình cốc tay cầm trong xu hướng tăng giá trước đó của sản phẩm.

• Bước 02: Xác định các điểm kháng cự và hỗ trợ (tại thân cốc và tay cầm) trong mô hình giá.

• Bước 03: Mở vị thế mua. 

Có 02 vị thế mua trader có thể thực hiện theo mô hình này, bao gồm: 

   + Vị thế mua 01: Tại phần đáy tay cầm. Đây là điểm mua sớm cho trader khi mô hình chưa được chính thức xác nhận. Khi giá điều chỉnh giảm trong biên độ hẹp sau phần thân cốc, và có dấu hiệu đảo chiều tạo thành phải của tay cầm là điểm mua cho trader.

Theo đó trader có thể chốt lời ngắn hạn tại phần kháng cự là đỉnh cốc và tay cầm. Điểm chặn lỗ cho vị thế này có thể dưới phần hỗ trợ đáy cốc từ 01 – 02 giá, tuỳ thuộc vào khả năng chịu đựng rủi ro của trader.

Theo biểu đồ giá nhôm phía trên, điểm mở mua 01 quanh mức 3039 USD, chặn lỗ ~ 2987 - 3000 USD. Chốt lời quanh mức 3175 USD.

  + Vị thế mua 02: Điểm phá vỡ kháng cự mô hình cốc tay cầm (phiên đóng cửa thứ 02 giá cao hơn vùng giá kháng cự).

Tại đây mô hình đã được xác nhận và trader có thể kỳ vọng mục tiêu lợi nhuận cao (tương đương độ cao của đáy). Hoặc theo dõi mô hình khi có dấu hiệu đảo chiều xu hướng thì chốt lời.

Mức chặn lỗ của trader sẽ nằm ở vùng giá kháng cự hoặc dưới đó 01 – 02 giá theo khả năng chịu đựng rủi ro của mình.

Theo biểu đồ giá nhôm phía trên, điểm mua mua 02 quanh mức 3204 USD. Mức chặn lỗ ~ 3175 USD. Mức chốt lời quanh mức 3800 USD.

Trader nên sử dụng kết hợp mô hình cốc tay cầm với các chỉ báo kỹ thuật khác và yếu tố cơ bản để dự đoán xu hướng giá, đảm bảo khả năng chính xác cao hơn. 

Ví dụ với với biểu đồ giá nhôm phía trên, khi kết hợp với 02 chỉ báo MA 20 và MA50 (chỉ báo kỹ thuật trong dài hạn phù hợp với thời gian hình thành mô hình), trader sẽ có thêm thông tin hỗ trợ cho việc dự báo thời điểm đổi chiều xu hướng giá.

Tại thời điểm đáy cốc kết thúc, đường MA20 và MA50 hội tụ sau đó MA20 cắt lên MA50 cho thấy tín hiệu tăng giá sắp diễn ra.

Trong phần tay cầm, MA20 và MA50 vẫn tiếp tục phân kỳ rộng và MA20 nằm trên MA50 cho thấy xu hướng tăng giá chưa kết thúc.

Mặc dù tín hiệu đảo chiều sau phần phá vỡ kháng cự của MA20 và MA50 chậm, nhưng trader có thể chốt lời trước đó khi tại vùng đỉnh diễn ra 02 phiên giảm liên tiếp. 

Khi sử dụng mô hình cốc tay cầm, trader cần phải đặc biệt lưu ý những điểm sau đây để đảm bảo tính hiệu quả trong quá trình phân tích và giao dịch:

• Mô hình giá cốc tay cầm dựa trên giá trị lịch sử của sản phẩm giống như các mô hình giá khác, do đó không đảm bảo tính chính xác trong tương lai. Người sử dụng cần phải hiểu rằng mô hình chỉ cung cấp dự đoán về xu hướng giá trong tương lai, không phải là một dự báo chính xác.

  
  

• Một số tín hiệu cho thấy mô hình không chính xác bao gồm: độ sâu cốc vượt quá 50%; độ sâu tay cầm vượt quá ½ độ sâu cốc; đáy cốc hình chữ V thay vì chữ U; đáy tay cầm hình chữ V thay vì chữ U.

  
  

• Mô hình chỉ được xác nhận khi có điểm phá vỡ đường kháng cự tại đỉnh cốc và tay cầm. Tuy nhiên, mức lợi nhuận mục tiêu có thể thay đổi theo diễn biến thị trường hoặc tâm lý nhà đầu tư, không đảm bảo tương đương độ sâu cốc.

  
  

• Các đặc điểm về thời gian hình thành mô hình cốc tay cầm và mức biến động giá (độ sâu cốc, tay cầm) có thể khác nhau theo diễn biến thị trường và sản phẩm. Trader cần linh hoạt trong quá trình phân tích để tránh lỡ thời điểm giao dịch.

  
  

• Trader nên cập nhật thông tin liên quan đến thị trường(kinh tế, chính trị, xã hội…), sản phẩm (doanh nghiệp, doanh thu, lợi nhuận, hệ sinh thái…), việc áp dụng mô hình kết hợp phân tích yếu tố cơ bản cùng các yếu tố kỹ thuật khác giúp khả năng dự đoán đáng tin cậy hơn.

  
  

• Mô hình cốc tay cầm có thể áp dụng tại tất cả các thị trường bao gồm chứng khoán, hàng hóa, forex, tiền ảo… và với các khung thời gian khác nhau.

  
  

• Người sử dụng nên thường xuyên cập nhật mô hình giá cốc tay cầm để đảm bảo tính chính xác và đáp ứng với các biến động của thị trường.

Trên đây là những thông tin cơ bản về mô hình cốc tay cầm mà trader cần nắm được khi sử dụng. Mô hình giá cốc tay cầm là một công cụ hữu ích để dự đoán xu hướng giá của sản phẩm trong tương lai và có thể mang lại siêu lợi nhuận khi mô hình xác nhận.

 Tuy nhiên, thời gian hình thành mô hình có thể kéo dài, yêu cầu quá trình quan sát và nhận định kỹ lưỡng từ nhà đầu tư. 

• Kênh xu hướng/Kênh giá (Price channel) là gì?

• Đường Trendline là gì và cách vẽ Trendline
  

• Đường EMA là gì? Giải thích về đường trung bình động hàm mũ (EMA)

• Tổng hợp các đường MA (Moving Average)

• Đường MAE là gì? Cách sử dụng đường trung bình Envelopes (MAE)
  

• Đường SMA là gì? Giải thích về đường trung bình động đơn giản(SMA)

• Ý nghĩa & Ví dụ của chỉ báo MACD trong giao dịch đầu tư tài chính
  

• MACD là gì và Đường MACD hoạt động như thế nào?