Interchain là gì? Interchain sẽ là động lực tăng trưởng mới cho thị trường tiền điện tử? Sự khác biệt giữa Interchain và mô hình Lớp 2 là gì?

Khái niệm Interchain được đề cập đầu tiên ở hệ sinh thái Cosmos Network nhưng sau này cũng thường được dùng với toàn bộ không gian blockchain như một cách nhắc tới xu hướng tương tác đa chuỗi, nhằm tạo ra sự tiện lợi và mang đến nhiều giá trị hơn cho người sử dụng. 

Với tiềm năng to lớn đối với toàn bộ thị trường tiền điện tử, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về khái niệm Interchain và tầm quan trọng của nó trong xu hướng phát triển của công nghệ blockchain. Sự hiểu biết rõ ràng này sẽ trả lời cho câu hỏi, liệu Interchain có thể đóng vai trò là động lực tăng tăng giá mới cho thị trường tiền điện tử hay không.

Interchain đề cập đến một mạng lưới bao gồm nhiều blockchain, trong đó chúng có thể giao tiếp với nhau để trao đổi thông tin, tài sản, cũng như chia sẻ khả năng bảo mật cho toàn bộ mạng lưới. Interchain được coi như một hệ sinh thái blockchain lớn hoàn chỉnh với các giao thức tương tác, bộ công cụ phát triển phần mềm (SDK), token, ví, dịch vụ, công cụ và rất nhiều thứ khác nữa. 

Cosmos Network được xây dựng theo hướng của một Interchain, qua đó, nó được coi như một Layer-0, kết nối các blockchain Layer-1 đang hoạt động theo nhiều nguyên tắc khác nhau thành một cơ chế chung. Chúng ta sẽ tìm hiểu về Interchain mà Cosmos Network đang xây dựng nhằm hiểu rõ hơn về mô hình đa năng này. Cụ thể, Interchain của Cosmos Network có 3 yếu tố quan trọng sau:

֎ Cosmos SDK: Đây là bộ công cụ được các nhà phát triển sử dụng để tạo ra các blockchain có khả năng tương tác với Interchain. Các blockchain có thể xây dựng một cách độc lập và mang nhiều đặc điểm riêng, nhưng nếu tuân thủ Cosmos SDK thì nó có thể tương thích với Interchain và trở thành một phần của mạng lưới rộng lớn bao gồm các blockchain khác.

֎ Giao thức giao tiếp xuyên chuỗi (Inter-Blockchain Communication Protocol - IBC): IBC là giao thức được sử dụng để cho phép tương tác và trao đổi dữ liệu, tài sản số giữa các blockchain trong Interchain. Điều này tương tự việc trong thế giới thực, khi kết nối hai thành phố khác nhau cần có một câu cầu thì IBC chính là cây cầu này và các blockchain cũng cần phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn về kết nối mới có thể cho dữ liệu và tài sản chạy qua IBC.

֎ Cosmos Hub: Cosmos Hub là blockchain Layer-1 đầu tiên xuất hiện trong Interchain. Ngoài việc kết nối tốt với các blockchain khác, nó còn đóng vai trò như một blockchain chủ chốt để cung cấp dịch vụ nhiều dịch vụ cho những blockchain nhỏ hơn. Đóng góp cho Interchain là các Hub và nhỏ hơn các Hub sẽ là các Zone được kết nối với nhau bằng IBC để tạo thành mạng lưới rộng lớn.

Mô phỏng về Interchain mà Cosmos Network đang muốn xây dựng, trong đó các Hub đóng vai tròng là blockchain lớn, cung cấp dịch vụ cho Zone – là những blockchain nhỏ hơn (Nguồn: Coin98)

Trong năm 2022, gần 100 tỷ USD tài sản kỹ thuật số đã được quản lý trên Cosmos Interchain. Các nhà phát triển đã xây dựng nhiều dự án blockchain có thể kết nối vào Interchain bao gồm Binance Chain (BNB), Terra (LUNA), Crypto.com Coin (CRO), Cosmos Hub (ATOM)... 

Mặc dù Interchain được xuất phát từ hệ sinh thái Cosmos để nói về một mạng lưới các blockchain tương thích dễ dàng với nhau, tuy nhiên ngày nay, nhiều người cũng nhắc đến nó như một tính từ mô tả các ứng dụng phi tập chung (DApp) có hoạt động trên nhiều blockchain, từ đó tạo ra sự tiện lợi cho người sử dụng. 

Hoạt động của Interchain xoay quanh việc chia sẻ nhiều loại tài sản và dữ liệu, cùng với đó là chia sẻ năng lực đảm bảo bảo mật giữa các blockchain với nhau.

☀️ DApp hoạt động không biên giới

Khi các nhà phát triển của Cosmos Network trình bày khái niệm về Interchain, họ không chỉ hướng tới một mạng lưới các blockchain tương tác tốt với nhau để chia sẻ dữ liệu mà mục tiêu sâu xa đó chính là giúp các ứng dụng phi tập trung hoạt động không có giới hạn.

Thực tế là việc luân chuyển dữ liệu của DApp giữa các blockchain riêng biệt với nhau là vô cùng khó khăn do chúng có các cơ chế đồng thuận và nhiều đặc điểm riêng. Nếu Interchain giải quyết được vấn đề này thì đồng nghĩa với việc là các ứng dụng hoạt động trên Cosmos Hub cũng sẽ gần giống như BNB Chain, hay những blockchain khác.

☀️ Chia sẻ bảo mật xuyên chuỗi (Interchain Security)

Khi Bitcoin ra đời, nó tạo ra cơ chế xác nhận giao dịch Proof of Work, qua đó sử dụng năng lượng từ các máy đào để tính toán các thuật toán như một cách để bảo vệ cho mạng lưới. Hashrate càng lớn, độ khó của thuật toán càng cao nhưng lúc đó mức độ bảo mật của blockchain Bitcoin càng tốt. Điều này tương tự với cơ chế Proof of Stake, khi càng có nhiều người stake tiền điện tử vào các validator với sự phân tán càng lớn thì có nghĩa là blockchain càng mạnh và mức độ bảo mật càng cao.

Tuy nhiên, khả năng bảo mật ở nhiều blockchain mới và quy mô nhỏ là chưa cao, chính vì vậy sau này đã sinh ra thêm khái niệm chia sẻ bảo mật (shared security hay interchain security).  Ở cấp độ rất cao của Interchain, blockchain có sự phi tập trung lớn và năng lực cao được gọi là chuỗi cung cấp (provider chain) có thể đảo bảo an toàn về bảo mật cho những blockchain nhỏ hơn đóng vai trò là chuỗi tiêu dùng (consumer chain). 

Điều đó đồng nghĩa với việc các validator của provider chain (ví dụ như Cosmos Hub) sẽ tham gia xác nhận giao dịch và tạo ra khối (block) mới cho cả hai blockchain, sau đó nhận phần thưởng từ cả hai.

Mô phỏng về Cosmos Hub đóng vai trò là bên chia sẻ bảo mật cho các consumer chain (Nguồn: Cosmos Network)

֎ Chia sẻ dữ liệu và tài sản dễ dàng 

Nếu không có Interchain, các blockchain riêng biệt thường sẽ phải xây các cây cầu (bridge) kết nối song song với nhau, điều này tạo ra nhiều khó khăn về thời gian chuyển tài sản và dữ liệu, đồng thời không đảm bảo được tính toàn vẹn. Tuy nhiên với Interchain, những khó khăn trên đã được giải quyết một cách hiệu quả nhờ cơ chế truyền dữ liệu và tài sản liền mạch, dễ dàng và nhanh chóng. Điều này cũng hỗ trợ các blockchain tiếp cận được với những nguồn dữ liệu lớn và đa dạng hơn thay vì bó hẹp trong một chuỗi duy nhất.

֎ Chia sẻ bảo mật 

Như đã giải thích, sự tương tác giữa các blockchain không chỉ dừng lại ở chia sẻ tài sản mà còn là khả năng đảm bảo an toàn cho mạng lưới. Một provider chain hoàn toàn có thể hỗ trợ đảm bảo an toàn cho những consumer chain có sức độ bảo mật thấp hơn. Cơ chế này được cho là rất phù hợp với những blockchain nhỏ, được thiết kế để làm những công việc đặc thù nên không có đủ thời gian để xây dựng cho mình mạng lưới validator hùng hậu.

֎ Tăng cường khả năng mở rộng

Sự giao tiếp giữa các blockchain tạo điều kiện thuận lợi để chúng hỗ trợ nhau trong quá trình vận hành và mở rộng. Điều này có nghĩa là khi một blockchain bắt đầu gặp sự cố hoặc quá tải, những blockchain khác có thể đóng vai trò như lực lượng hỗ trợ khả năng xử lý giao dịch của mạng lưới. Các blockchain đang thừa nguồn lực có thể giúp đỡ các blockchain khác và ngược lại.

֎ Tạo điều kiện phát triển cho các siêu ứng dụng 

Với sự hỗ trợ của Interchain, các siêu ứng dụng có khả năng hoạt động đa chuỗi sẽ dần xuất hiện, qua đó nó có khả năng tương tác và sử dụng đồng thời nhiều blockchain khác nhau để cung cấp các dịch vụ phức tạp và tích hợp. Các siêu ứng dụng này có thể tạo ra trải nghiệm người dùng toàn diện bằng cách kết hợp các tính năng từ nhiều blockchain khác nhau. Một vài đặc điểm ưu việt của các siêu ứng dụng này có thể kể đến như :

- Truy cập nguồn dữ liệu khổng lồ từ các blockchain khác nhau

- Hoạt động dựa trên nhiều loại hợp đồng thông minh phức tạp

- Chấp nhận đa dạng các loại tài sản số

- Giải quyết nhiều vấn đề và cung cấp đa dạng các loại dịch vụ từ tài chính cho tới phi tài chính

- Tiếp cận được với nhiều đối tượng người sử dụng

Theo sát hơn 400 thị trường tài chính trên sàn Mitrade

Nếu so sánh giữa Interchain và mô hình Layer 2, bạn sẽ thấy nó có một vài điểm tương đồng ở khả năng mở rộng hoạt động và truyền thông tin giữa các blockchain, tuy nhiên, về bản chất, đây lại là hai khái niệm hoàn toàn khác biệt và nhằm phục vụ các mục đích khác nhau:

(Nguồn: Được tổng hợp bởi Mitrade)

⭐️ Sự xuất hiện của nhiều mô hình Interchain mới 

Ở thời điểm hiện tại, ngoài Cosmos Network đang phát triển theo mô hình Interchain, còn có Polkadot cũng có xu hướng tương tự và đã đạt được một số thành tựu quan trọng. Với những ưu điểm vượt trội và nhu cầu kết nối đa nền tảng blockchain, trong tương lai, nhiều khả năng mô hình này sẽ tiếp tục được áp dụng, ví dụ như dự án Layer Zero đang trong giai đoạn xây dựng. 

⭐️ Sự mở rộng của các Interchain hiện hữu

Việc xây dựng một Interchain hoàn chỉnh là công cuộc mất rất nhiều thời gian. Cosmos đã phải dành đến ít nhất 5 năm để xây dựng đủ cơ sở hạ tầng và công nghệ nhằm định hình được mạng lưới Interchain của mình. Nếu các nhà sáng lập của Cosmos Network có cách để thu hút thêm nhiều dự án sử dụng Cosmos SDK cho phát triển, thêm nhiều blockchain mới sẽ được bổ sung vào Interchain này để giúp nó tiếp tục lớn mạnh hơn.

⭐️ Sự xuất hiện của các siêu ứng dụng

Mặc dù khái niệm về siêu ứng dụng là điều khả thi và cũng là mục tiêu hướng đến của việc xây dựng các Interchain, tuy nhiên thực tế là chúng vẫn chưa trở thành sự thực ngay cả trong hệ sinh thái Cosmos Network. Chính vì vậy, trong tương lai, đi cùng với sự phát triển của Cosmos Network với khái niệm Interchain, các siêu ứng dụng tương tác với nhiều blockchain được kỳ vọng sẽ xuất hiện và đáp ứng các nhu cầu đa dạng của người sử dụng và mở ra nhiều cơ hội đầu tư mới.

⭐️ Gia tăng giá trị cho các loại tiền điện tử gốc

Hiện nay Cosmos Network đóng vai trò như một Interchain để kết nối các blockchain Layer-1, tuy nhiên, trên thực tế là các blockchain này được tự do sử dụng Cosmos SDK để xây dựng nền tảng của riêng mình mà không mang lại bất kỳ giá trị gì cho đồng ATOM của Cosmos Network. Đây chính là điều mà nhóm phát triển của Cosmos đã nhìn ra, do đó, trong tương lai, chúng ta có thể thấy những chính sách mới liên quan đến Interchain có giá trị làm tăng giá cho đồng ATOM. 

Một Interchain khác là Polkadot đang áp dụng một cơ chế tốt hơn để tăng giá trị cho đồng DOT đó là họ đấu giá các xuất kết nối blockchain với Interchain. Cuộc đấu giá này được thực hiện bằng đồng DOT và do đó, làm tăng sức mua cho nó cho tiền điện tử gốc. 

⭐️ Sự áp dụng rộng rãi trong môi trường kinh doanh chính thống

Ý tưởng này đề cập đến việc các công ty hoặc tổ chức có nhu cầu thiết lập các blockchain riêng để phục vụ hoạt động kinh doanh có thể dùng đến cơ chế chia sẻ bảo mật (Interchain Security) của các Interchain để bảo vệ cho blockchain của mình. Khi các tổ chức không muốn hoặc không đủ năng lực để xây dựng một blockchain với sức mạnh bảo mật cao như Ethereum hay Bitcoin, họ có thể gia nhập vào Interchain như một chuỗi tiêu dùng và chia sẻ bảo mật với những blockchain mạnh hơn.

۞ Khiến thị trường trưởng thành hơn

Sau xuất hiện nhiều blockchain Layer-1 với tốc độ xử lý nhanh, mức độ bảo mật lớn và khả năng mở rộng vượt trội hơn hẳn blockchain cũ như Ethereum, tạo ra sự tương tác giữa chúng là điều tất yếu và không thể đảo ngược. Việc kết hợp các blockchain để hỗ trợ và làm tăng giá trị cho nhau trong mô hình Interchain sẽ khiến thị trường trưởng thành hơn.    

۞ Tạo ra xu hướng mới trên thị trường

Lĩnh vực tiền điện tử thường bùng nổ và thu hút nhà đầu tư nhờ các xu hướng công nghệ mới. Mỗi khi có một xu hướng đủ lớn, nó có thể kéo dòng tiền mới và làm toàn bộ thị trường khởi sắc. Nếu điều này thực sự xảy ra, các đồng tiền điện tử đại diện cho các mô hình Interchain ví dụ như ATOM và DOT nhiều khả năng sẽ được hưởng lợi và tăng giá mạnh. Ngoài ra, được hưởng lợi từ xu hướng này còn là tiền điện tử gốc của các siêu ứng dụng có thể hoạt động tương thích với đa chuỗi.

Interchain là một khái niệm đầy tham vọng nhưng cũng là tất yếu trong lĩnh vực blockchain đang ngày càng trưởng thành và vững mạnh hơn. Khái niệm này kết nối nhiều blockchain với nhau tạo thành một thể thống nhất, từ đó xóa đi ranh giới giữa tưởng trừng như không thể vượt qua. Nó giúp luồng thông tin được xuyên suốt và tài sản được tự do chảy qua lại, từ đó tạo điều kiện để hình thành nên những siêu ứng dụng có khả năng hoạt động ở nhiều blockchain khác nhau.

Mặc dù vậy, để xây dựng Interchain cũng là điều tiêu tốn rất nhiều công sức, đây chính là lý do hiện tại không có nhiều dự án có thể làm được việc này. Trong tương lai, xu hướng xây dựng các Interchain với khả năng tương tác cao được kỳ vọng có thể là một yếu tố thúc đẩy thị trường tiền điện tử tăng giá.