Optimism (OP) là gì? Hướng dẫn chi tiết giao dịch OP token

Optimism là giải pháp mở rộng Layer 2 dành cho Ethereum được thiết kế để giúp thực thi các giao dịch nhanh hơn với mức phí rẻ hơn.

Trong bài viết trước, chúng tôi đã giới thiệu đến độc giả định nghĩa cơ bản của các giải pháp Layer 2 trên Ethereum là gì rồi. Và một trong những dự án nổi bật trong phần khúc này đó là Arbitrum. Trong khuôn khổ bài viết này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về một đối thủ cạnh tranh khác của Arbitrum đó là Optimism (OP). Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé.

Optimism (OP) là gì?

Trước hết, Optimism là một giải pháp mở rộng quy mô Layer 2 (Lớp 2 hoặc L2) của mạng Ethereum (ETH). Hiểu đơn giản thì mục đích của Optimism nói riêng là khắc phục các nhược điểm cố hữu trên Ethereum như tốc độ giao dịch chậm, phí giao dịch cao. Theo dữ liệu thống kê từ l2fees, tại thời điểm chúng tôi viết bài này, phí giao dịch khi người dùng thực hiện qua giao thức Optimism chỉ 0,02 USD khi gửi ETH; 0,06 USD khi hoán đổi (swap) các loại token khác. Trong khi đó, mức phí giao dịch trực tiếp trên mạng cơ sở Ethereum lần lượt là 0,49 USD (cao hơn 24 lần) và 2,44 USD (cao hơn 40 lần).

Mức phí giao dịch trên Optimism. Nguồn: l2fees

Là một giải pháp L2, Optimism được xây dựng dựa trên kiến trúc của Ethereum. Do đó, nó tương thích với máy ảo Ethereum (EVM) và hoạt động như một phần mở rộng mạng chính. Bằng cách này, các nhà phát triển và người dùng vừa có thể hưởng lợi từ việc giao dịch nhanh với mức phí thấp trong khi phần nào vẫn thừa hưởng được tính bảo mật trong kiến trúc của mạng Ethereum.

Trải qua giai đoạn phát triển, hiện Optimism đang hướng tới việc nâng cao hơn nữa khả năng mở rộng thông qua một nền tảng có tên Superchain. Nó bao gồm một mạng lưới các chuỗi được xây dựng trên OP Stack, hợp nhất OP Mainnet của nó với các chuỗi L2 khác. Vào ngày 06/6/2023 vừa qua, Optimism đã thực hiện nâng cấp Bedrock lên OP Stack, đưa ra nhiều cải tiến cho mạng chính của nó hơn.

Optimism hoạt động như thế nào?

Tương tự như Arbitrum, Optimism cũng sử dụng công nghệ Optimistic rollup (cuộn lên) để gom và xử lý các giao dịch theo từng đợt thay vì xử lý từng giao dịch một. Điều này góp phần đáng kể vào việc giúp giảm phí gas và tình trạng tắc nghẽn mạng chính. 

Với công nghệ này, nó có nghĩa là mọi giao dịch được coi là hợp lệ trên Lớp 2 của Optimism và không có tính toán nào được thực hiện. Nếu hệ thống nghi ngờ có gian lận, nó sẽ chạy tính năng chống gian lận để xác minh giao dịch. Nghe có phần hơi khó hiểu nhưng bạn có thể hình dung như thế này.

☀️ Hệ thống sẽ đặt ra một giả định rằng mọi giao dịch đều được coi là hợp lệ, đương nhiên cho đến khi chúng được chứng minh là sai. Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo nếu như hệ thống phát hiện có một giao dịch đáng ngờ, đi ngược lại với giả định mà chúng ta vừa nhắc đến ở trên? 

☀️ Hệ thống sẽ cho giao dịch đó một thử thách kéo dài 1 tuần để chứng minh mình là hợp lệ. Trong một tuần đó, các giao dịch đáng ngờ này có thể chứng minh tính hợp lệ của mình thông qua việc đưa ra các bằng chứng lỗi (fault proof). Nếu bằng chứng lỗi được xác thực thì lô giao dịch đáng ngờ đó sẽ được chạy lại, nếu không thì nó sẽ bị chặn.

Có một vấn đề cần lưu ý ở đây là nếu như giao dịch chuyển tiền của bạn gặp phải đúng giao dịch bị nghi là gian lận đó, tiền sẽ bị giữ lại. Đương nhiên, tiền sẽ chỉ được giải phóng sau khi giai đoạn thử thách kết thúc. Nếu như giao dịch đó không hợp lệ, tiền sẽ được trả lại. Ngược lại, nếu nó hợp lệ, nó sẽ được thực thi.

Đội ngũ phát triển của Optimism

Dưới đây là một số thành viên chủ chốt trong team của Optimism: Benjamin Jones - Co-founder & Senior researcher; Jinglan Wang - Co-founder & CEO; Kevin Ho - Co-founder; Liam Horne - CEO; Mark Tyneway - Co-founder & Systems engineer…

Trong đó, Benjamin Jones là một trong những người đồng sáng lập Optimism blockchain. Jinglan Wang đã là thành viên tích cực của cộng đồng Ethereum trong nhiều năm và hiện đang làm việc cho nhóm Optimism (trước đây là Plasma Group). Trước đây, cô làm việc tại Handshake, Nasdaq, Blockchain Education Network và là thành viên của câu lạc bộ Bitcoin MIT.

Là một giải pháp mở rộng Layer 2, Optimism có những ưu, nhược điểm riêng khi chúng ta đem ra so sánh với mạng cơ sở Ethereum hoặc với chính các mạng Layer 2 khác. Cụ thể.

Ưu điểm

✔️ Giảm phí gas và tăng tốc độ giao dịch: Ảnh trên cũng đã cho chúng ta thấy nếu sử dụng gián tiếp qua Optimism thì phí gas sẽ được giảm thiểu như thế nào rồi. Ngoài ra, Optimism được cho là có thể xử lý 2.000 giao dịch mỗi giây (TPS), vượt trội hơn hẳn so với Ethereum. Như vậy có nghĩa là nó sẽ phù hợp hơn cho những giao dịch nhỏ, đặc biệt là dành cho những người mới gia nhập thị trường tiền điện tử này.

✔️ Tương thích với Ethereum: Optimism sử dụng Ethereum Virtual Machine (EVM), cho phép các Dapp hiện có trên Ethereum có thể dễ dàng chuyển sang Optimism mà không cần phải thay đổi mã (code).

✔️ Cách thức triển khai: Optimism sử dụng cơ chế chống gian lận một vòng (single sequence), giúp nó cung cấp xác minh ngay lập tức vì dựa vào Lớp 1 của Ethereum để hoàn tất giao dịch. Điều này khiến giao dịch gần như diễn ra ngay lập tức.

Nhược điểm

⭕ Bảo mật: Mặc dù Optimism vẫn thừa hưởng những yếu tố bảo mật cốt lõi của Ethereum nhưng về phía nó vẫn tiềm ẩn những nguy cơ mất an toàn nhất định. Chưa kể, như phần trên chúng tôi đã chia sẻ rằng Optimism sử dụng một cơ chế được gọi là "fraud proof" để đảm bảo rằng các giao dịch off-chain là hợp lệ. Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng không có có các vấn đề về tính nhất quán trong trường hợp một giao dịch hợp lệ bị đánh dấu là gian lận và ngược lại.

⭕ Hiệu suất: Trong trường hợp cần xác minh một giao dịch có hợp lệ hay không, tiền của người dùng sẽ bị giữ lại. Nó sẽ mất một thời gian để xác minh tính hợp lệ này.

Mở Tài Khoản Demo Mở Tài Khoản Thật 

Để giúp bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về những ưu, nhược điểm của Optimism mà chúng tôi vừa đề cập đến bên trên, hãy cùng so sánh nó với đối thủ Arbitrum nhé.

֎ Thông tin chung

Optimism đã ra mắt mã thông báo OP vào ngày 31/5/2023 với 4,29 tỷ nguồn cung, tỷ lệ lạm phát 2% mỗi năm. Nó hoạt động trên chuỗi khối Ethereum và tuân theo tiêu chuẩn mã thông báo ERC-20. Điều này có nghĩa là chúng ta có thể sử dụng các ví không lưu ký hỗ trợ chuẩn này để lưu trữ OP token. Ví dụ về một số địa chỉ ví dạng này chúng tôi sẽ chia sẻ kỹ hơn ở phần sau của bài viết này.

Tại thời điểm chúng tôi viết bài, theo CoinGecko, nguồn cung OP đang lưu hành ngoài thị trường vào khoảng 798 triệu. Sau năm đầu tiên, chủ sở hữu token sẽ bỏ phiếu để xác định ngân sách phân phối OP hàng năm của Optimism foundation. Optimism Foundation tìm cách sử dụng tất cả các token vào cuối năm thứ tư.

Một vài thông số về OP token. Nguồn: CoinGecko

Trong số này, 19% được dành cho các đợt airdrop. Theo thống kê, Optimism đã thực hiện 2 đợt airdrop khác nhau, lần 1 vào 01/6/2022 và lần 2 vào 10/2/2023. Theo dữ liệu blockchain, đợt airdrop bắt đầu vào tháng 6/2022, đã phân phối 166 triệu trong số gần 215 triệu OP đến các địa chỉ đã nhận được airdrop trước khi thông báo. 

Trong một thông báo mới đây nhất, Optimism đã tiến hành phân phối nốt số còn lại. Tại thời điểm chúng tôi viết bài này, theo Optimism, sau hai đợt airdrop cho đến nay, có khoảng 13,73% trên tổng số 19% nguồn cung ban đầu đó vẫn còn. Mặc dù vậy thì Optimism vẫn chưa công bố lịch trình cho đợt airdrop thứ ba.

Kế hoạch phân bổ OP. Nguồn: Optimism

֎ Vai trò của OP token trong hệ sinh thái của Optimism là gì?

OP token đóng vai trò là token quản trị trong hệ sinh thái Optimism. Các tính năng quản trị của nó được hỗ trợ thông qua Optimism Collective. Đây là một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) chịu trách nhiệm quản lý các quy trình hoạt động của giao thức. Optimism Collective bao gồm hai thành phần chính là Token House và Citizens’ House. Trong đó:

+ Token House chịu trách nhiệm về các đề xuất quản trị khác nhau, chẳng hạn như nâng cấp phần mềm và cải tiến giao thức. Người nắm giữ token tham gia vào quá trình ra quyết định bằng cách bỏ phiếu cho các đề xuất sử dụng token OP của họ. 

+ Citizens’ House sẽ tập trung vào các quyết định tài trợ cho pubic goods, cho phép chủ sở hữu token có cơ hội đóng góp cho các dự án mang lại lợi ích cho cộng đồng.

Trên thực tế, có nhiều cách để chúng ta có thể sở hữu, thậm chí là nhận miễn phí OP token theo từng thời kỳ. Dưới đây là 3 cách phổ biến nhất (cả miễn phí và trả phí) mà chúng tôi muốn giới thiệu đến độc giả:

⭐️ Cách 1, thông qua airdrop. Ở phần trên chúng ta thấy rằng vẫn còn 13,73% nguồn cung airdrop chưa được phân phối sau hai đợt airdrop. Nếu bạn đã bỏ lỡ các lần trước đó, vẫn còn cơ hội cho bạn. Để nhận airdrop, cách đơn giản nhất là bạn có thể tham gia sử dụng các tính năng hiện có của giao thức.

⭐️ Cách 2, tham gia vào hệ sinh thái Optimism. Khác với airdrop, ở đây đề cập đến việc đóng góp vào việc phát triển, thử nghiệm hoặc quảng bá công nghệ của Optimism trong tương lai. Đương nhiên, tùy thuộc vào đội ngũ của dự án mà cách làm này có thể nhận được ưu đãi bằng OP token hoặc là không.

⭐️ Cách 3, mua trên các sàn giao dịch. Đây là cách nhanh nhất để bạn có thể sở hữu cho mình một số OP token. Chi tiết về các sàn giao dịch khả dụng, chúng tôi sẽ chia sẻ ở phần tiếp theo của bài viết này.

Sàn giao dịch và ví lưu trữ

۞ Sàn giao dịch: Theo dữ liệu mới nhất được cập nhật từ CoinGecko, phần lớn các sàn giao dịch lớn hiện nay đều hỗ trợ niêm yết và giao dịch token OP. Trong đó, nếu sắp xếp theo khối lượng giao dịch 24 giờ gần nhất, một vài cái tên sàn CEX đáng chú ý như Binance, Bibox hay OKX… Trong phân khúc sàn DEX, Uniswap v3 hay SushiSwap v3 là những cái tên đầu bảng hiện nay.

Một số sàn giao dịch OP token. Nguồn: CoinGecko

۞ Ví lưu trữ: Vì OP tuân theo chuẩn ERC-20 nên người dùng có thể lưu trữ chúng trên một số loại ví không lưu ký phổ biến như MetaMask hay MyEtherWallet… ngoài các địa chỉ ví nóng của các sàn CEX kể trên. Ngoài ra, để an toàn hơn thì người dùng cũng có thể cân nhắc đến một số ví lạnh như Safepal…

Hướng dẫn giao dịch OP trên các sàn DEX

Sàn DEX là một phiên bản khác của mô hình sàn giao dịch tiền điện tử. Nó tập trung vào việc trao quyền kiểm soát tài sản nhiều hơn cho người dùng. Để sử dụng sàn DEX, thay vì tạo tài khoản và KYC như mô hình CEX, người dùng chỉ cần tạo một địa chỉ ví không lưu ký sau đó kết nối đến các sàn DEX thích hợp để giao dịch. Với OP token, chúng ta có thể thực hiện giao dịch trên DEX với hai bước cơ bản sau đây.

۞ Bước 1, kết nối ví với sàn DEX. Vì không lưu trữ tài sản của người dùng nên các sàn DEX chỉ yêu cầu họ kết nối ví khi muốn thực hiện giao dịch. Trước khi kết nối ví với sàn, hãy đảm bảo trong ví của bạn có loại tiền điện tử tương ứng với cặp giao dịch được hỗ trợ trên sàn. Ví dụ bạn định giao dịch OP trên sàn Uniswap với cặp OP/USDT. Điều kiện tiên quyết là trong ví của bạn phải có USDT để giao dịch.

۞ Bước 2, thực hiện giao dịch. Khi đã thực hiện xong bước 1, bạn có thể thực hiện hoán đổi (swap) từ USDT sang OP. Lưu ý, tùy thuộc vào sàn và thời điểm giao dịch mà bạn sẽ phải trả một mức phí swap nhất định.

Hướng dẫn giao dịch OP trên CEX

Giao dịch OP trên sàn CEX sẽ phức tạp hơn so với DEX ở giai đoạn ban đầu. Tuy nhiên, về cơ bản chúng ta có thể thực hiện điều này thông qua ba bước cơ bản sau đây.

۞ Bước 1, tạo tài khoản và KYC. Các sàn CEX yêu cầu người dùng phải tạo tài khoản và thực hiện KYC. Hãy làm theo hướng dẫn tại từng sàn và lưu ý nên sử dụng các thông tin cá nhân chính chủ để đảm bảo bạn có thể khôi phục lại tài khoản khi cần.

۞ Bước 2, lựa chọn cặp đồng coin và thực hiện giao dịch. Tùy thuộc vào từng sàn CEX mà sẽ có các cặp giao dịch khác nhau, ví dụ OP/USDT hoặc OP/BTC… Hãy đảm bảo bạn có các loại tiền điện tử tương ứng với cặp đồng coin bạn dự định giao dịch. Nếu không, một số sàn CEX hỗ trợ bạn mua trực tiếp từ người dùng khác hoặc thông qua thẻ tín dụng.

۞ Bước 3, lưu trữ. OP token sau khi được mua thành công sẽ được lưu trữ tại ví nóng của sàn. Bạn có thể lưu trữ tại đó hoặc để đảm bảo an toàn hơn bạn có thể cân nhắc đến các loại ví không lưu ký mà chúng tôi chia sẻ ở phần trên.

Sau khi có những thông tin sơ bộ về Optimism và token OP của nó, trong phần này, chúng ta sẽ cùng đánh giá tiềm năng của dự án này thông qua xu hướng thị trường cũng như biến động giá trong lịch sử của nó nhé.

Lịch sử biến động giá OP token

Hình dưới đây cho chúng ta thấy cái nhìn toàn cảnh về biến động giá Optimism token từ khi ra mắt đến nay. Trong đó, có một số giai đoạn nổi bật như sau:

☀️ Theo CoinGecko, mức giá cao nhất (ATH) mà OP đã từng đạt được là 3,22 USD, ghi nhận vào ngày 24/2/2023. Ngược lại, mức giá thấp nhất (LTH) là 0,402 USD vào ngày 18/6/2022 (khoảng nửa tháng sau khi token ra mắt). Sự sụt giảm này có lẽ phần nào chịu ảnh hưởng bởi sự sụp đổ của đế chế Terra - Luna.

☀️ Với mức giá hiện tại là 1,39 USD, so với mức ATH, giá OP đã giảm đến 57%. Đương nhiên, so với mức LTH thì mức giá hiện tại vẫn tăng trưởng hơn 240%. Đây là một biến động thường thấy ở hầu hết các dự án tiền điện tử lớn hiện nay.

☀️ Trong hơn một năm qua, ở thời điểm FTX sụp đổ, giá OP cũng ghi nhận một sự sụt giảm đáng kể. Mặc dù nó vẫn chưa chạm đến mức LTH nhưng nó cũng mất phần lớn giá trị so với mức đỉnh trước đó vào tháng 8/2022. Sau đó OP đã có một đợt phục hồi đáng kể và ghi nhận mức đỉnh mới vào tháng 2 - tháng 3 năm 2023.

Biến động giá OP. Nguồn: CoinGecko

OP có phải là một khoản đầu tư tiềm năng thời điểm này?

Tương tự như Arbitrum, chúng tôi đánh giá Optimism là một khoản đầu tư tiềm năng ở thời điểm hiện tại. Dự đoán này đến từ hai lý do, một là tiềm năng của phân khúc giải pháp mở rộng Layer 2 và hai là hiệu suất giá OP hiện tại.

Trong phân khúc các giải pháp Layer 2, TVL của Optimism đang ở mức 645 triệu USD. Con số này gần tương đương với Polygon (794 triệu USD). Mặc dù vẫn còn cách biệt khá xa so với Arbitrum (1,69 tỷ USD) nhưng nó cũng cho thấy tốc độ phát triển đáng kinh ngạc. 

TVL của Optimism. Nguồn: DefiLlama

Không dừng lại ở đó, vào tháng 6/2023, việc triển khai nâng cấp Bedrock Optimism đã trải qua sự gia tăng đáng kể về số lượng giao dịch hàng ngày, với số lượng tăng vọt khoảng 67% lên 500,000. Hiện lượng giao dịch hàng ngày trên Optimism mainnet vào khoảng 321,000. Thời kỳ cao điểm con số này chạm ngưỡng 1 triệu giao dịch mỗi ngày. Con số này tương đương với những gì mạng Arbitrum đang xử lý (442 ngàn giao dịch mỗi ngày).

Giao dịch trên mạng Optimism. Nguồn: Etherscan

Số lượng người dùng hoạt động hàng ngày hiện ở mức 72 ngàn, ghi nhận mức tăng trưởng hơn 500% trong một năm qua. Trong khi đó, chỉ số này được ghi nhận ở Arbitrum là 108 ngàn.

Số lượng người dùng hoạt động hàng ngày trên Optimism. Nguồn: Token terminal

Các giải pháp Layer 2 đang ngày càng cạnh tranh với sự ra mắt của nhiều tên tuổi mới như Base, zkSync hay StarkNet… Nhưng với vị thế của một người tiên phong, Optimism có thể sẽ chiếm được thị phần đáng kể nếu như có một chiến lược phát triển phù hợp.

Đối với hiệu suất giá, mức giá hiện tại đã thấp hơn đáng kể so với mức ATH thời điểm ra mắt do hiệu ứng FOMO của cộng đồng. Nếu bạn tin tưởng vào tiềm năng của các dự án Layer 2 và sức mạnh nội tại của Optimism, đây có thể là thời điểm giá OP về gần hơn so với giá trị thực của mình. Việc tích lũy OP ở các vùng giá thấp có thể mang lại lợi nhuận lớn cho bạn khi thị trường uptrend trở lại.

Dự đoán giá Optimism token trong tương lai

Các chuyên gia dự đoán giá rất lạc quan về OP. Lấy ví dụ:

+ Trang web dự báo giá hàng đầu PricePrediction tin rằng OP sẽ đạt 4,35 USD vào năm 2025 và đạt mức giá tối đa là 28,33 USD vào năm 2030. 

+ Một nền tảng nổi bật khác, DigitalCoinPrice, cũng cho thấy quan điểm lạc quan hơn khi dự báo giá của OP sẽ đạt 5,35 USD vào năm 2025 và 15,59 USD vào năm 2030.

Thậm chí, nhiều người còn kỳ vọng giá OP có thể chạm ngưỡng 100 USD. Điều này hoàn toàn có thể nhưng trong dài hạn và chỉ xảy ra nếu dự án đi theo quỹ đạo tăng trưởng vừa phải trong tương lai cùng với sự phát triển liên tục của hệ sinh thái Ethereum. Đây cũng là một trong những chuỗi khối L2 tốt nhất thúc đẩy khả năng mở rộng của Ethereum và được coi là tài sản thuận lợi để nắm giữ đối với các nhà đầu tư dài hạn.

Optimism đã nhanh chóng trở thành một trong những giải pháp phổ biến nhất trong phân khúc các giải pháp mở rộng quy mô Layer 2 của Ethereum. Thành công này ngoài sự hỗ trợ của một đội ngũ giỏi, nó còn có một cộng đồng lớn và một nhóm các nhà đầu tư trên toàn cầu. Tuy nhiên, cạnh tranh trong phân khúc này đang ngày càng khốc liệt. Và để giữ vững vị thế của mình, Optimism sẽ cần phải nâng cao hiệu suất để đánh bại các đối thủ tiềm năng trong tương lai.