Celsius là gì? Sau sự sụp đổ của Celsius, có nên đầu tư vào tiền điện tử CEL?

Celsius Network từng là một trong những nền tảng cho vay (lending – borrowing) hàng đầu trong thế giới tiền điện tử, mặc dù vậy, nó đã phải nộp đơn bảo hộ phá sản vào tháng 7/2022 vì nhiều lý do khác nhau. Sự sụp đổ của Celsius Network được xem là một trong những sự kiện đáng quan tâm nhất không gian tiền điện tử năm 2022 và là hồi chuông cảnh tỉnh cho các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm về sự mong manh của thị trường còn non trẻ này.

Qua bài biết dưới đây, chúng ta sẽ cùng đi sâu vào tìm hiểu chính xác điều gì đã xảy ra với Celsius Network, rút ra bài học đầu tư ở thị trường tiền điện tử và trả lời cho câu hỏi, có nên đầu tư vào CEL sau sự phá sản của Celsius Network.

֎ Nền tảng cho vay tiền điện tử Celsius

Celsius (tên đầy đủ là Celsius Network) là một nền tảng cung cấp dịch vụ cho vay tiền tiền điện tử có trụ sở tại New Jersey, Mỹ. Được thành lập vào năm 2017 bởi Alex Mashinsky, Celsius đã nhanh chóng thu hút được sự quan tâm của người sử dụng và trở thành một trong những nền tảng cho vay hàng đầu trong thế giới tiền điện tử. Ở thời kỳ hoàng kim, Celsius đã từng quản lý tổng tài sản lên tới hơn 25 tỷ USD trên nền tảng của mình. 

Celsius cung cấp dịch vụ giống như một ngân hàng truyền thống thường làm nhưng mà với tiền điện tử. Cụ thể, người dùng có thể gửi 35 loại tiền điện tử khác nhau vào nền tảng để thu về lãi suất định kỳ và mức lãi suất này sẽ phụ thuộc vào nhu cầu vay đối với đồng tiền đó. Khác với các ngân hàng, nền tảng không đặt ra giới hạn tiền gửi tối thiểu và việc rút trước hạn cũng không khiến người dùng bị mất lãi.

Mặt khác, những người sở hữu tiền điện tử nhưng không muốn bán nó đi để mua một đồng tiền khác có thể khóa đồng coin/token trong nền tảng dưới dạng tài sản đảm bảo để vay đồng tiền điện tử khác. Phổ biến nhất là việc thế chấp bằng BTC và ETH và vay ra các đồng stablecoin như USDT, USDC và DAI. Thông thường, những người có nhu cầu sẽ chỉ được vay một số lượng tiền điện tử với giá trị bằng 25 – 30% giá trị tài sản đảm bảo của mình.

֎ Đồng tiền điện tử CEL

CEL là đồng tiền điện tử gốc của nền tảng Celsius Network. Bên cạnh việc bỏ phiếu đóng góp ý kiến, nó được tạo ra với nhiều mục đích khác nhau, có thể kể đến như:

- Membership: Những người sử dụng nền tảng này bắt buộc phải sở hữu ít nhất 1 CEL mới có thể thao tác trên đó.

- Ưu tiên khi sử dụng nền tảng: Nhiều đặc quyền mà những người nắm giữ CEL sẽ được hưởng có thể kể đến như: Khi nhu cầu vay stablecoin tăng cao, những ví có số lượng CEL lớn sẽ được ưu tiên. Tiếp theo, nếu chi trả khoản vay bằng token CEL, người dùng sẽ được hưởng 25% chiết khấu, trong khi nếu người cho vay chấp nhận lãi bằng CEL, họ sẽ được trả lãi cao hơn 20%.  

Ngoài ra, 100 người nắm giữ CEL nhiều nhất sẽ được hưởng đặc quyền về nhận hỗ trợ trên nền tảng, tham gia các sự kiện đặc biệt do Celsius tổ chức.

- CelPay: Người dùng sẽ được hoàn tiền bằng CEL nếu sử dụng tính năng thanh toán tiền điện tử CelPay, trong đó mức độ hoàn là 1% với giao dịch bằng BTC và 2% với giao dịch bằng ETH.

Theo sát hơn 400 thị trường tài chính trên sàn Mitrade

Celsius đã nộp đơn xin phá sản vào tháng 7/2022, một tháng sau khi đóng băng việc rút tiền trên nền tảng của mình. Đây được coi là một trong vụ sụp đổ liên quan đến tiền điện tử lớn nhất vào năm 2022. Theo tài liệu được gửi lên tòa án, Celsius có 600.000 khách hàng và 4,4 tỷ USD tài sản chịu lãi trên nền tảng của mình ở thời điểm kê khai phá sản. Như vậy, điều gì đã thực sự xảy ra với Celsius Network.

☀️ Chu kỳ giảm giá của thị trường

“Mùa đông tiền điện tử” là vô cùng khắc nghiệt. Với mô hình vay và cho vay, Celsius sẽ nhận tiền gửi của người dùng để cho vay với lãi suất cao hơn, tuy nhiên, họ cũng có thể dùng tiền của người dùng nạp vào nền tảng để tìm kiếm những cơ hội đầu tư mới trong thị trường. Ở giai đoạn thị trường tăng giá, việc kiếm lời là khá dễ dàng nhưng việc thị trường bước vào xu hướng giảm khiến hoạt động đầu tư trở nên khó khăn hơn và từ đó giảm nguồn thu nhập của Celsius.

☀️ Chịu ảnh hưởng từ sự sụp đổ của LUNA

Sau sự sụp đổ của đồng tiền điện tử LUNA và UST, Celsius đã phải chịu sự ảnh hưởng nặng nề khi được cho là gửi 535 triệu USD lên Anchor Protocol để lấy lãi 20%/năm. 

Ngoài việc số tiền này này gần như chắc chắn mất, sự sụp đổ của Luna còn tạo ra nỗi sợ hãi trên khắp thị trường tiền điện tử và khiến làn sóng rút tiền ồ ạt khỏi các nền tảng như Celsius. Đến ngày 12/6/2022, Celsius đã phải ngưng mọi hoạt động rút tiền do thiếu thanh khoản.

☀️ Trả lãi quá cao và bị cáo buộc hoạt động theo mô hình Ponzi

Những người gửi tiền vào nền tảng này sẽ nhận được mức lãi suất cao hơn hẳn so với bình thường, ví dụ như Bitcoin là 6,2%, và thậm chí một số đồng coin khác mức lãi còn có thể lên tới 17%. Điều này có nghĩa là nền tảng phải cho vay được với lãi suất cao hơn hoặc đầu tư các tài sản khác để có thể mức lợi nhuận cao hơn như vậy.

Trong một thị trường bùng nổ như năm 2020 và 2021, Celsius có thể gồng gánh được mức lãi này nhờ hoạt động đầu tư hiệu quả. Tuy nhiên, khi thị trường rơi vào chu kỳ giảm giá năm 2022, việc phải chịu khoản lãi lớn đã khiến công ty kiệt quệ về tài chính. Họ phải đẩy mức lãi suất tiền gửi tiếp tục lên cao nữa để thu hút nhiều người dùng mới nạp tiền vào nền tảng và dùng nó để chi trả cho người dùng cũ. Chính vì điều này, Celsius đã bị cáo buộc là kinh doanh theo mô hình Ponzi và có thể sụp đổ vào bất cứ lúc nào khi việc huy động tiền gửi trở nên khó khăn hơn.

• Mất niềm tin của người dùng vào các nền tảng cho vay tiền điện tử

Thực tế là không chỉ có Celsius sụp đổ vào năm 2022 mà nhiều nền tảng cho vay khác như BlockFi và Voyager cũng tuyên bố phá sản. Đây là điều đã gây ảnh hưởng xấu đến niềm tin của người dùng đối với sự bền vững của các nền tảng cho vay tiền điện tử. Rất nhiều vấn đề đã được tìm ra sau khi Celsius nộp đơn xin phá sản. Thực tế là họ đã phải trả lãi quá cao để thu hút thêm tiền gửi nhằm trả nợ cho những khách hàng cũ. Nền tảng này cũng bị phát hiện dùng tiền của khách hàng để bơm thổi đồng tiền gốc CEL nhằm chuộc lợi. 

• Sự quản lý chặt chẽ hơn của các cơ quan quản lý

Các nền tảng cho vay tiền điện tử đã hoạt động trong môi trường pháp lý khá thoải mái do chưa có nhiều ràng buộc về pháp luật. Tuy nhiên, với sự sụp đổ của Celsius, những cơ quan quản lý tại Mỹ chắc chắn sẽ có lý do để áp dụng thêm nhiều quy định nhằm đảm bảo được sự minh bạch đối với hoạt động cung cấp dịch vụ cho vay trên không gian tiền điện tử.

• Đầu tư dài hạn

Đồng tiền điện tử CEL đã từng có vốn hóa khoảng 1,9 tỷ USD ở thời kỳ hoàng kim năm 2021, tuy nhiên, đến nay chỉ còn lại chưa tới 70 triệu USD. Một mặt là do thị trường vẫn đang trong chu kỳ giảm giá và phần lớn altcoin đều đang ở đáy với mức sụt giảm giá trị khoảng 80 – 90% từ đỉnh. Tuy nhiên, mặt khác là CEL cũng thiếu đi nhiều động lực tăng giá trong dài hạn.

- Không còn tiện ích sử dụng

Như đã trình bày, CEL được Celsius gán cho rất nhiều tiện ích để có thể nâng cao được giá trị. Tuy nhiên với việc nền tảng này đã tuyên bố phá sản và ngừng hoạt động trong thời gian dài, tất cả những động lực trên đã biến mất và không còn lý do gì níu kéo sự trung thành của những nhà đầu tư dài hạn. 

- Đối mặt với sự điều tra của các cơ quan quản lý

Celsius đang trở thành mục tiêu điều tra của nhiều cơ quan quản lý như Ủy ban giao dịch chứng khoán Mỹ (SEC), Ủy ban giao dịch hàng hóa tương lai (CFTC) và Ủy ban thương mại liên bang (FTC). 

SEC, với tư cách là cơ quan quản lý hoạt động chào bán chứng khoán và đầu tư tại Mỹ, cáo buộc Celsius đã vi phạm luật chứng khoán khi tham gia vào các đợt chào bán chứng khoán chưa đăng ký, đưa ra các tuyên bố sai lệch và gây hiểu lầm, cũng như tham gia thao túng thị trường.

Tương tự, CFTC, chịu trách nhiệm quản lý thị trường hợp đồng tương lai và phái sinh, cũng đang điều tra các vi phạm tiềm ẩn liên quan đến hoạt động giao dịch hợp đồng tương lai và phái sinh do nền tảng này thực hiện. Trong khi đó, FTC, vốn có nhiệm vụ thực thi luật bảo vệ người tiêu dùng và ngăn chặn các hoạt động kinh doanh không công bằng, đã cáo buộc Celcius có hành vi lừa đảo và lợi dụng lòng tin của người dùng.

- CEL không nằm trong kế hoạch tái cơ cấu của Celsius

Trên thực tế, sau khi tuyên bố phá sản, Celsius đã được mua lại bởi Fahrenheit Holdings, một liên doanh giữa nhà quản lý quỹ Arrington và công ty đào tiền điện tử U.S. Bitcoin Corp. Kế hoạch của Fahrenheit Holdings nhằm tái cơ cấu và đưa Celsius trở lại hoạt động đã được tòa án chấp thuận, tuy nhiên, nó sẽ chỉ tập trung vào hoạt động đào Bitcoin để có doanh thu đền bù cho các chủ nợ và nhà đầu tư mất tiền. Điều đáng quan tâm là kế hoạch này không nhắc đến đồng tiền điện tử CEL và thậm chí thương hiệu Celsius có thể còn bị xóa sổ qua việc đổi tên công ty.

 Từ những nguyên nhân kể trên, có thể thấy việc đầu tư vào CEL trong dài hạn sẽ là việc làm không khôn ngoan. Ngoài ra, trên thị trường cũng có hàng trăm loại tiền điện tử tiềm năng với giá trị nội tại tốt, do đó, chúng ta không cần phải mạo hiểm với một dự án đang gặp vấn đề lớn như Celsius.

• Đầu tư ngắn hạn

Mặc dù vậy, xét về ngắn hạn, đồng tiền này vẫn có tổng thanh khoản trên tất cả các sàn giao dịch là khoảng 2 – 3 triệu USD mỗi ngày. Ngoài ra, giá vẫn tạo sóng dựa vào lực mua bán chủ động của các nhà đầu tư. Do đó, nếu muốn giao dịch và lướt sóng ngắn hạn, nhà đầu tư vẫn có thể lựa chọn CEL với kỳ vọng kiếm được lợi nhuận.

Nhìn vào biểu đồ khung 1D, có thể thấy giá CEL đã đi ngang ở đáy quanh mốc 0,1 đến 0,12 USD trong phần lớn thời gian của năm 2023. Tuy nhiên, từ cuối tháng 10, giá CEL vẫn có thể phục hồi lên mốc 0,28 USD ở thời điểm hiện tại, tương đương nhân gần 2,5 lần. Đây là một hiệu suất tốt và thậm chí còn tích cực hơn nhiều đồng altcoin khác trên thị trường. Nếu thị trường tiếp tục ủng hộ, chúng ta có thể kỳ vọng giá sẽ chạm đến các mốc kháng cự như 0,35 và 0,5 USD.

Biểu đồ của CEL khung 1D (Nguồn: Tradingview)

۞ Giao dịch ở các nền tảng tiền điện tử là rất rủi ro

Đầu tiên, chúng ta nên thừa nhận rằng, việc giao dịch trên các nền tảng cung cấp dịch vụ tiền điện tử là rất rủi ro, bất kể quy mô của nó có lớn đến đâu. Sàn giao dịch lớn nhất nước Mỹ, Coinbase, mới đây cũng đã bị phạt do thiếu biện pháp bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ. Đối với các ngân hàng truyền thống bị phá sản, người gửi tiền có thể nhận được một khoản đền bù nhất định theo quy định của pháp luật, tuy nhiên, lại chưa có quy định tương tự nhằm bảo vệ nhà đầu tư sử dụng các nền tảng cho vay tiền điện tử như Celsius.

۞ Lợi nhuận cao – rủi ro cao

Celsius đưa ra mức lãi rất lớn và điều này đương nhiên sẽ đi kèm với rủi ro. Tuy nhiên, có mấy nhà đầu tư thực sự quan tâm và cảnh giác với điều này. Nền tảng này đã hoạt động tốt qua nhiều năm và đó có thể là lý do khiến họ tin tưởng. Tuy nhiên, quy luật về lợi nhuận cao luôn đi kèm với rủi ro cao sẽ không bao giờ sai. Do đó, nếu bắt gặp trường hợp tương tự, hãy luôn đặt câu hỏi và cảnh giác với nó.

۞ Không có gì quá lớn để không thể sụp đổ

Mặc dù là nền tảng cho vay lớn nhất nhì thị trường với khối tài sản quản lý ở thời kỳ đỉnh điểm lên tới 25 tỷ USD. Tuy nhiên, nó vẫn chưa là gì so với toàn bộ thị trường tài chính rộng lớn. Sự biến động của thị trường thậm chí còn có thể kéo sập những tập đoàn tài chính lâu đời với quy mô lớn hơn nhiều so với Celsius, do đó, hãy ghi nhớ rằng, không có gì quá lớn để không thể sụp đổ. 

Tóm lại, sự sụp đổ của Celsius là một ví dụ rõ ràng về sự khắc nghiệt và đầy cạm bẫy của thị trường tiền điện tử. Các nền tảng cho vay là một phần không thể thiếu trong không gian tiền điện tử, tuy nhiên, hãy ghi nhớ rằng, lợi nhuận cao luôn đi kèm với rủi ro lớn và sự biến động mạnh của thị trường sẽ có tác động mạnh mẽ đến vị thế của bạn. 

Nhà đầu tư vẫn có thể giao dịch lướt sóng đồng CEL trong ngắn hạn để kiếm lời, tuy nhiên, hãy quên việc đầu tư dài hạn vào nó, do trên thực tế, đồng tiền này đã gần như một “dự án chết”, với giá token chỉ được bơm xả dựa theo nhu cầu đầu cơ của các phe mua bán trên thị trường thay vì có sự tăng trưởng đều đặn nhờ các tiện ích mà nó đem lại.