12+ sai lầm khiến nhà đầu tư phá sản vì chơi chứng khoán và nhà đầu tư cần làm gì để phòng tránh rủi ro phá sản? Có nên đầu tư thị trường chứng khoán Việt Nam ?

Thị trường chứng khoán là một nơi đầy biến động, có thể đem lại lợi nhuận cao nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nhà đầu tư. Nhiều trường hợp đã mất trắng tài sản khi tham gia vào thị trường chứng khoán, bên cạnh đó cũng có trường hợp tài sản của cá nhân tăng thêm một cách nhanh chóng. 

Vậy nguyên nhân dẫn đến thất bại của nhiều nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán là gì? Bài viết sẽ đi sâu vào các nguyên nhân chính ảnh hưởng đến kết quả của các quyết định đầu tư bao gồm việc thiếu kiến thức, các yếu tố về tâm lý đầu tư ... 

Dưới đây là 12 sai lầm thường gặp của nhà đầu tư có thể dẫn đến thua lỗ trên thị trường:

1) Thiếu kiến thức: Nhà đầu tư không có hiểu biết đầu đủ về thị trường và mã cổ phiếu mình đầu tư.

2) Tham lam: Kỳ vọng kiếm được lợi nhuận nhanh chóng mà không biết đến rủi ro có thể gặp phải.

3) Mua theo đám đông: Mua một cổ phiếu chỉ vì tin đồn lan truyền trên internet thay vì phân tích các dữ liệu đang có về tình hình của doanh nghiệp.

4) Không đa dạng hóa danh mục đầu tư: Đầu tư quá nhiều vào một ngành nghề hoặc lĩnh vực có thể tạo ra biến động lớn cho tài sản khi thị trường thay đổi.

5) Không bán cổ phiếu khi bị lỗ: Nhà đầu tư không đóng vị thế và chấp nhận lỗ khi giá cổ phiếu không diễn biến đúng như kỳ vọng của nhà đầu tư.Khi cổ phiếu đang giảm và nhà đầu tư không tiếp nhận bất kỳ một thông tin hay yếu tố nào sẽ hỗ trợ cho giá cổ phiếu sẽ bật tăng trở lại, nhà đầu tư nên cắt lỗ.Một khoản lỗ lớn được hình thành từ những khoản lỗ nhỏ và tăng dần lên. Vì vậy nhà đầu tư cần cắt lỗ khi cần thiết.

6) Mua cổ phiếu trên đà giảm: Khi giá cổ phiếu giảm và nhà đầu tư không chắc chắn giá đã tạo đáy hay chưa thì việc mua cổ phiếu có thể khiến nhà đầu tư gặp rủi ro lỗ vốn khi cổ phiếu tiếp tục rớt giá. Do đó, nhà đầu tư phải tuân theo các mô hình giá trong phân tích kỹ thuật một các nghiêm ngặt thay vì mua theo cảm tính do giá cổ phiếu đã giảm mạnh.

7) Tâm lý ăn thua với thị trường: Khi việc đầu tư bị lỗ liên tục, nhà đầu tư có tâm lý muốn kiếm lại những gì đã mất và sẵn sàng mua vào các cổ phiếu đầu cơ đầy rủi ro mong kiếm lại lợi nhuận nhanh chóng.

8) Vốn không ổn định: Nhà đầu tư vay nguồn vốn tạm thời như vốn vay từ ngân hàng hoặc vay margin từ công ty chứng khoán. Các khoản vay sẽ vô tình tác động đến tâm lý các nhà đầu tư do áp lực thanh toán lãi khiến họ sáng suốt khi đưa ra những quyết định sai lầm khi đầu tư.

9) Không tham khảo ý kiến từ chuyên gia: Nhà đầu tư làm theo cảm tính của bản thân sẽ dẫn đến sai lầm trong quyết định đầu tư khó có thể sửa chữa được. Khi mà các chuyên gia là người có kinh nghiệm, có kiến thức và đã quen thuộc với những cổ phiếu có triển vọng tốt hay nhận biết được các dấu hiệu để biết khi nào bán ra mua vào.

10) Mua vào các cổ phiếu rủi ro, không tên tuổi: Đây là cách đầu tư có khả năng kiếm được lợi nhuận lớn nhưng nguy cơ thua lỗ cũng cao nhất trong các chiến lược đầu tưchứng khoán. Phương pháp đầu tư này cần nhà đầu tư phải có thông tin nội dán. Loại cổ phiếu này có thể mất thanh khoản bất kì lúc nào và do đó nhà đầu tư sẽ không thể bán được cổ phiếu mà mình đang sở hữu.

11) Mua vào các cổ phiếu đầu cơ: Cổ phiếu đầu cơ có sức hấp dẫn rất lớn đối với nhà đầu tư vì khả năng kiếm lời rất cao cùng với mức giá giao dịch tương đối thấp. Tuy nhiên, những cổ phiếu vô cùng nguy hiểm với nhà đầu tư do giá cổ phiếu dễ bị thao túng và lên xuống thất thường không theo mô hình giá của phân tích kỹ thuật hay định giá doanh nghiệp của phân tích cơ bản.

Ví dụ: khi nhắc đến cổ phiếu đầu cơ, không thể không nhắc tới việc thao túng giá cổ phiếu FLC, chủ doanh nghiệp làm giả thông tin giao dịch và dữ liệu tài chính để đẩy giá cổ phiếu tăng cao sau đó bán ra thu lợi nhuận và làm cổ phiếu mất thanh khoản. Các nhà đầu tư mua FLC đã chịu một số lỗ lớn, thậm chí mất toàn bộ tiền đầu tư.

12) Bỏ hết trứng vào chung một giỏ: Nhà đầu tư chỉ mua duy nhất một cổ phiếu. Khi doanh nghiệp hoạt động không tốt, giá cổ phiếu sẽ giảm manh và làm thiệt hại nặng nề cho nhà đầu tư. 

Mặc dù thị trường chứng khoán Việt Nam là thị trường tăng trong vòng 10 năm qua, tuy nhiên có nhiều nhà đầu tư không những không thể gia tăng tài sản từ việc đầu tư vào thị trường chứng khoán mà còn bị lỗ, thậm chí phá sản. Điều này phổ biến và không chỉ xảy ra tại thị trường chứng khoán Việt Nam mà còn xảy ra đối với các nhà đầu tư trên khắp thế giới, không chỉ xảy ra với nhà đầu tư nghiệp dư mà còn xảy ra với cả các nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm.

Nguyên nhân dẫn đến việc nhà đầu tư mất tiền trên thị trường chứng khoán:

֎ Hiệu ứng FOMO: Nhiều nhà đầu mới tham gia thị trường chứng khoán thiếu kiến thức và kinh nghiệm về thị trường nhưng lại nóng vội muốn kiếm tiền nhanh chóng. Họ thường mua bán theo cảm tính theo lời đồn hoặc mua cổ phiếu theo lời khuyên từ những người không chuyên khác. Điều này khiến nhà đầu tư bị hoảng loạn khi thị trường giảm điểm và bán đi cổ phiếu mình sở hữu với giá rẻ mạt.

֎ Xu hướng gồng lỗ và chốt lời sớm: Các nhà đầu tư thường có xu hướng chốt lời ngay khi các khoản đầu tư có lãi trong khi lại cảm thấy khó chịu khi phải bán lỗ cổ phiếu khi thị trường giảm điểm. Điều này khiến cho nhà đầu tư có xu hướng không cắt lỗ và để các khoản đầu tư ngày càng lỗ nhiều hơn.

֎ Đánh giá quá mức rủi ro có thể chịu được khi tham gia thị trường: Nhiều nhà đầu tư thường sử dụng đòn bẩy quá cao để đầu tư chứng khoán. Khi thị trường biến động mạnh, tài khoản đầu tư sẽ có mức độ biến động mạnh hơn rất nhiều so với bình thường khiến nhà đầu tư bị “call margin”.

֎ Kiến thức hạn chế: Chứng khoán là một loại tài sản phức tạp, yêu cầu nhà đầu tư có kiến thức và hiểu biết sâu sắc về công ty cùng tâm lý đầu tư vững vàng. Nếu không có kiến thức đầy đủ, nhà đầu tư sẽ dễ đưa ra các quyết định sai lầm.

֎ Nhà đầu tư có tâm lý không ổn định khi tham gia thị trường: Thị trường chứng khoán là một thị trường đầy biến động, có thể tăng hoặc giảm bất cứ lúc nào. Điều này khiến tâm lý của nhà đầu tư trở nên lo lắng, bất an, và dễ đưa ra những quyết định sai lầm. Khi thị trường giảm điểm, nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu của mình để thu hồi vốn, dẫn đến thua lỗ nặng nề.

Ngược lại, khi thị trường tăng điểm, nhà đầu tư sẽ cảm thấy tham lam và muốn kiếm lợi nhuận nhanh chóng và mua vào cổ phiếu với giá cao, dẫn đến thua lỗ nặng nề hơn khi thị trường giảm điểm.

Các trạng thái tâm lý mà nhà đầu tư sẽ trải qua khi đầu tư cổ phiếu

Nguồn: Tổng hợp

Nhà đầu tư có thể hạn chế rủi ro khi đầu tư chứng khoán bằng cách sau:

⭐️ Xác định mục đich đầu tư tài chính: Nhà đầu tư cần có mục tiêu đầu tư rõ ràng trong dài hạn hay trong ngắn hạn để từ đó chia nguồn vốn hợp lý để đầu tư.

⭐️ Bổ sung kiến thức và cải thiện kỹ năng giao dịch: Tìm hiểu kỹ về thị trường và phân tích cổ phiếu. Trước khi đầu tư, cần phân tích cổ phiếu một cách kỹ lưỡng. Điều này bao gồm việc đánh giá tình hình tài chính của công ty, hiểu về lĩnh vực hoạt động, và tìm ra các nhân tố tác động đến giá cổ phiếu.

⭐️ Xây dựng chiến lược đầu tư: Xác định mục tiêu đầu tư rõ bao gồm khoảng thời gian giữ cổ phiếu, mức độ rủi ro có thể chấp nhận được, và tỷ lệ lợi nhuận mong muốn.Đa dạng hóa danh mục đầu tư: mua các cổ phiếu thuộc các lĩnh vực khác nhau giúp giảm thiểu rủi ro. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng cân nhắc mua chứng chỉ quỹ để giảm mức độ thay đổi của tổng tài sản.

⭐️ Tái cấu trúc danh mục định kỳ: Theo dõi và điều chỉnh tỉ trọng cổ phiếu trong danh mục đầu tư theo định kỳ theo tình hình của thị trường.

Thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì tăng trưởng trong ít nhất 10 năm nữa nhờ vào sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam. 

Hiện Việt Nam đang hội tụ đầy đủ các điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bao gồm:
(1) cơ cấu dân số vàng với nguồn lao động dồi dào, giá rẻ;
(2) sự chuyển dịch của dòng vốn đầu tư ra khỏi nền kinh tế Trung Quốc;
(3) Việt Nam có nền chính trị ổn định cũng chính sách điều hành minh bạch và hiệu quả.

Những yếu tố này cùng nhau tạo ra một thị trường với nhiều cơ hội hấp dẫn cho các nhà đầu tư chứng khoán.

Có thể thấy thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng hấp dẫn các nhà đầu tư trong nước khi số lượng tài khoản cá nhân tham gia thị trường ngày càng tăng cao. Đến tháng 7/2023, số lượng tài khoản cá nhân tham gia thị trường đã đạt hơn 7 triệu tài khoản (~ 7% dân số Việt Nam).

Số lượng tài khoản cá nhân không ngừng tăng lên qua các năm

Nguồn: Ủy ban chứng khoán, Tổng hợp

Thị trường chứng khoán Việt Nam được thành lập từ năm 2023. Mặc dù thị trường biến động rất mạnh theo từng giai đoạn nhưng nhìn chung thị trường vẫn là thị trường uptrend trong dài hạn.

Kể từ khi thị trường bắt đầu hoạt động cho đến nay, VNindex đãng tăng trưởng trung bình 22%/năm

Thị trường chứng khoán Việt Nam là thị trường uptrend trong vòng 10 năm qua

Nguồn: Fireant

Có thể thấy chứng khoán là một kênh đầu tư tiềm năng mang lại tỉ suất sinh lời cao, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhiều nhà đầu tư có thể thua lỗ nặng nề, thậm chí phá sản khi đầu tư vào thị trường chứng khoán.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thua lỗ trên thị trường chứng khoán, trong đó có thể kể đến:

+ Thiếu kiến thức và kỹ năng phân tích khi tham gia thị trường 

+ Tâm lý đám đông

+ Đánh giá không chính xác khả năng chịu rủi ro của bản thân

Do đó, để giảm thiểu rủi ro khi tham gia thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần:

+ Xác định mục tiêu tài chính trong ngắn hạn hay dài hạn để có kế hoạch đầu tư phù hợp.

+ Cải thiện kiến thức và kỹ năng phân tích cổ phiếu trước khi đầu tư.

+ Xây dựng chiến lược đầu tư rõ ràng, xác định mức độ rủi ro có thể chấp nhận được, và tỷ lệ lợi nhuận mong muốn và tuân thủ theo một cách nghiêm ngặt.

+ Đa dạng hóa danh mục để giảm thiểu rủi ro.

+ Tái cấu trúc danh mục định kỳ tùy theo diễn biến của thị trường.

03 bước đơn giản để giao dịch toàn cầu với 50.000 vốn ảo miễn phí

1

ĐĂNG KÝ

Điền thông tin cá nhân vào biểu mẫu đăng ký

2

NẠP TIỀN

Nap vốn vào tài khoản giao dịch, tối thiểu là $50

3

GIAO DỊCH

Tìm kiếm cơ hội giao dịch và đặt lệnh mua bán

ĐĂNG KÝ & NHẬN THƯỞNG $100