Đầu cơ là gì? Khác gì so với đầu tư? Những điều cần biết về đầu cơ

Đầu cơ là thuật ngữ quen thuộc được sử dụng phổ biến trong cộng đồng nhà đầu tư với nhữứng tên tuổi huyền thoại như: Jesse Livermore, George Soros, Bill Ackman,...

Đầu cơ là phương pháp giúp nhà đầu tư có thể đem lại mức lợi nhuận hấp dẫn trong một khoảng thời gian ngắn và thoát khỏi nhanh chóng khi thị trường không hiệu quả. Tuy nhiên, việc đầu cơ cũng tiềm ẩn rủi ro do thị trường tài chính luôn biến động mạnh.

Vậy đầu cơ là gì? Sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư là gì? Làm thế nào để giảm thiểu rủi ro và kiếm thêm thu nhập từ việc đầu cơ? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua bài viết này.

Đầu cơ - Speculation là việc mua và nắm giữ một tài sản với kỳ vọng tài sản đó sẽ có giá trị hơn trong một khoảng thời gian kỳ vọng của nhà đầu tư. 

Về cơ bản hiểu đơn giản thì đầu cơ là hành động nhà đầu tư thực hiện giao dịch tận dụng biến động giá ngắn hạn có lợi để tìm kiếm được lợi nhuận thông qua biến động giá này. Bản chất của đầu cơ là đánh đổi giữa rủi ro ngắn hạn để đổi lấy kỳ vọng lợi nhuận cao, do đó đây cũng là phương pháp có tính hai mặt có thể đem lại lợi nhuận cao cũng như tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao khi nhà đầu cơ đánh giá sai cơ hội.

ví dụ: 

Trong sự kiện khủng hoảng tháng 03/2020, giá dầu tương lai đã có lúc bị sụt giảm đến mức âm hơn 40$ một thùng dầu, một nhà đầu cơ trong ngành đã thu gom một lượng lớn dầu ở mức giá âm đó với lý do trong tương lai ngắn hạn giá dầu sẽ khôi phục trở lại bình thường.

Quan sát biểu đồ minh hoạ chúng ta thấy đến tháng 08/2020 giá dầu thô đã trở lại mức giá trên 40$ từ mức giá ~ -40$ trước đó với mức lợi nhuận đạt được ~ 80$ trong một khoảng thời gian ngắn, điều này giúp cho nhà đầu cơ kiếm được mức lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn hạn qua thương vụ đầu cơ kinh điển này.

Cần lưu ý, nếu bạn là đầu cơ hợp đồng tương lai thì sẽ cần xem xét ngày đáo hạn nhưng nếu bạn là đầu cơ dựa trên hợp đồng chênh lệch(CFD) thì không cần lo về vấn đề này. Dó lý do này, bậy giờ việc giao dịch CFD ngày càng phổ biến trong giới trẻ Việt Nam.

Qua khái niệm về đầu cơ và ví dụ trên chúng ta hiểu được phần nào về bản chất của đầu cơ là phương pháp đầu tư đánh đổi giữa rủi ro và cơ hội tìm kiếm lợi nhuận. Vậy thị trường nào là thị trường phù hợp để tham gia đầu cơ, chúng ta cùng tìm hiểu dưới đây:

2.1 Thị trường chứng khoán - Equity

Thị trường chứng khoán cũng là một thị trường đầu cơ tiềm năng hiện tại, bởi thị trường chứng khoán trong quá khứ đã chứng kiến rất nhiều những thiên tài đầu cơ nổi tiếng trong đó cái tên nổi bật nhất là Jesse Livermore với biệt danh con gấu vĩ đại của thị trường chứng khoán. 

Hiện tại, chúng ta được biết đến một thiên tài đầu cơ khác là Bill Ackman một nhà quản lý quỹ nổi tiếng với mức tài sản ước tính theo Forbes vào khoảng 3,4 tỷ Đô la tính đến quý I/2023 và giá trị quỹ phòng hộ Pershing Square Capital mà ông đang quản lý khoảng 6,5 tỷ Đô la Mỹ. Trong xu hướng đầu tư năng động hiện tại, các trường phái đầu cơ ngày càng tác động nhiều đến thị trường chứng khoán và trở thành xu hướng.

2.2 Thị trường Forex - Currencies

Đây là một thị trường giao dịch mang tính chất ngắn hạn và đậm chất đầ cơ, do mức biến động của các cặp tiền là tương đối hẹp và tính thanh khoản cực cao với hơn 6,000 tỷ Đô La được giao dịch mỗi ngày và đa dạng về các cặp tiền đầu tư như EUR/USD, GBP/USD, USD/JPY, USD/AUD,....

Các công cụ đòn bẩy đa dạng thúc đẩy xu hướng đầu cơ mạnh mẽ trên thị trường này nhằm tìm kiếm lợi nhuận cho các nhà đầu tư với xu hướng ngắn hạn trong ngày hoặc từ 1 vài ngày đến 1 tuần. Ngoài ra, thị trường Forex hoạt động 24h/5 phiên (nghỉ thứ 7 và chủ nhật) cũng là môi trường thuận lợi cho các nhà đầu cơ tìm kiếm cơ hội và giao dịch ngắn hạn.

2.3 Thị trường hàng hoá - Community

Với những xu hướng biến động giá hấp dẫn như nhóm kim loại quý: Vàng, Bạc, Đồng,kẽm ...hoặc nhóm năng lượng như: Dầu thô, đậu tương, cafe,... Các nhóm tài sản này có mối quan hệ mật thiết đến nền kinh tế các yếu tố vĩ mô của nền kinh tế như: Lạm Phát, lãi suất, khủng hoảng, đại dịch,...từ đó tạo nên các xu hướng chuyển động của giá tạo nên các cơ hội đầu tư ngắn hạn cho các nhà đầu tư.

Ngoài ra, thị trường hàng hoá cũng giao dịch 24/5 (nghỉ phiên thứ 7,chủ nhật), cùng với sự hỗ trợ đa dạng của của các nền tảng giao dịch uy tín, tạo nên môi trường thuận lợi cho các nhà đầu cơ tham gia tìm kiếm cơ hội giao dịch ngắn hạn nhằm có được lợi nhuận đầu tư và hạn chế rủi ro từ các biến cố lớn.

2.4 Thị trường Tiền điện tử - Crypto Currencies

Là một thị trường mới nổi với tiềm năng lợi nhuận vô cùng lớn và được sự quan tâm ngày càng lớn của cộng đồng nhà đầu tư. Thị trường Tiền điện tử có ưu điểm là biên độ lợi nhuận hấp dẫn do sự biến động giá cao, một đồng coin có thể tăng giá vài trăm % trong 1 đến vài tuần.

VD: từ tháng 01-03/2023 Bitcoin đã tăng trưởng đến hơn 90% trong vòng chưa đầy 3 tháng. Do đó thị trường Tiền điện tử cũng là một thị trường thu hút xu hướng đầu cơ mạnh mẽ với kỳ vọng lợi nhuận cao từ sự biến động giá đặc trưng của thị trường mang nhiều kỳ vọng này.

Trên đây là các thị trường nhận được sự quan tâm chính của các nhà đầu cơ truyền thống, về cơ bản đầu cơ là một phương pháp đầu tư ngắn hạn nhằm tìm kiếm lợi nhuận và kiểm soát rủi ro từ các biến cố lớn trong chu kỳ dài hạn của thị trường. Do vậy, việc đầu cơ giá có thể áp dụng cho đa dạng các thị trường tài chính, không chỉ giới có thể áp dụng cho các thị trường đã nêu trên, đây chỉ là các thị trường đầu cơ tài chính phổ biến nhất.

Khái niệm giữa đầu tư và đầu cơ thường gây nhầm lẫn vì hai phương pháp này có những điểm tương đồng và những điểm khác biệt, mình sẽ đánh giá các điểm giống và khác nhau trong bảng so sánh dưới đây để các bạn có thể phân biệt về 2 phương pháp đầu tư này: 

 Từ bảng so sánh trên, chúng ta có thể nắm bắt cơ bản về đầu tư và đầu cơ và có thể phân biệt hai phường pháp đầu tư này. Vậy chúng ta nên đầu tư để kiếm lợi nhuận dài hạn hay tham gia đầu cơ thị trường để tận dụng khả năng kiếm lợi nhuận trong ngắn hạn?. 

Về cơ bản mỗi phương pháp đều có điểm mạnh và điểm hạn chế như đã nêu ở trên, việc lựa chọn nên trở thành nhà đầu tư dài hạn hay đầu cơ ngắn hạn phụ thuộc vào chiến lược đầu tư của mỗi cá nhân, nếu bạn có lượng vốn đầu tư lớn và khả năng phân tích về chu kỳ dài hạn thì nên đầu tư nắm giữ các tài sản tốt trong dài hạn. 

Tuy nhiên, nếu bạn chỉ có một số vốn hạn chế và kiến thức phân tích kinh tế còn hạn chế, bạn có thể tham gia đầu cơ ngắn hạn tận dụng các công cụ đòn bẩy để tìm kiếm lợi nhuận. bạn có thể tham khảo phương pháp đầu cơ ngắn hạn tại Mitrade.

Trái ngược với những ưu điểm và sự hấp dẫn của đầu cơ được nêu ở phần trên, thì đầu cơ cũng ẩn chứa những rủi ro tiền ẩn trong quá trình đầu tư, chúng ta có thể kể đến một số rủi ro chính như sau:

4.1  Rủi ro mất vốn

Nhà đầu cơ thường tận dụng các công cụ đòn bẩy, đây là các công cụ tuyệt vời để khếch đại lợi nhuận cho nhà đầu tư, nhưng nó cũng là con dao hai lưỡi, nếu nhà đầu cơ liên tục dự báo sai xu hướng thị trường và giao dịch ngược lại xu hướng chuyển động giá có thể dẫn đến cắt lỗ liên tục và với việc sử dụng đòn bẩy thì vốn đầu tư cũng bị bào mòn nhanh hơn, thậm trí là âm vốn đầu tư ban đầu.

4.2 Rủi ro từ biến động giá bất thường trong ngắn hạn

Sự linh hoạt là một ưu điểm của nhà đầu cơ. Tuy nhiên, nếu biến động giá bất thường trong ngắn hạn từ các biến cố bất thường như Suy thoái kinh tế, khủng hoảng hoặc chiến tranh kinh tế/chính trị có thể khiến cho giá biến động bất thường và gây áp lực cho các nhà đầu cơ ngắn hạn. 

5.1  Đầu cơ theo xu hướng

“Trend is Friend” - Xu hướng là bạn của nhà đầu tư. Do vậy, để có một chiến lược đầu cơ hiệu quả, nhà đầu cơ cần tận dụng xu hướng thị trường để có thể xuôi theo dòng chẩy của thị trường, từ đó có thể tận dụng lợi nhuận hấp dẫn từ xu hướng thị trường, đồng thời hạn chế tối đa rủi ro.

5.2  Đầu cơ theo tỷ lệ lợi nhận và rủi ro

Nhà đầu cơ cần xác định tỷ lệ lợi nhuận trên rủi ro - Reward/Risk (R:R) nhất định, trên cơ sở đó đánh giá tiềm năng và đưa ra quyết định giao dịch.

 VD: Giá vàng đang được giao dịch ở mức giá 2,002 USD/Ounce, bạn nhận định giá xu hướng giảm có thể trở lại và mở một vị thế short với tiềm năng lợi nhuận với mục tiêu giá là 1,990USD/Ounce và rủi ro có thể đối mặt khi giá tăng lên mức giá 2,005$/Oune, tỷ lệ R:R lúc này là 12:3 = 4:1 tức là rủi ro bỏ ra một đồng có tiềm năng kiếm lợi nhuận 4 đồng, đây là tỷ lệ lợi nhuận tốt để có thể mở vị thế giao dịch.

Nhìn chung, đầu cơ có khá nhiều ưu điểm để nhà đầu cơ gia tăng lợi nhuận nhanh chóng thông qua biến động giá cũng như giúp nhà đầu tư ứng biến chủ động với những biến động giá bất thường, đầu cơ cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro thậm trí nhà đầu tư có thể đối mặt với khả năng mất vốn nếu giao dịch quá mức. 

Tuy nhiên, thị trường đầu cơ đa dạng tạo ra nhiều cơ hội đầu tư và có thể tận dụng công cụ đòn bẩy phù hợp đối với phần đông nhà đầu tư nhỏ có hạn chế về vốn đầu tư. Do đó bạn cần xây dựng chiếm lược và hệ thống giao dịch cũng như phương pháp quản trị rủi ro nhằm đảmo bảo sinh ra lợi nhuận bền vững trong quá trình đầu cơ thị trường.