Tìm hiểu về chính sách tiền tệ: Định nghĩa, vai trò và ảnh hưởng

Chính sách tiền tệ là một trong những công cụ quan trọng nhất của các quốc gia trong việc điều hành kinh tế và đảm bảo sự ổn định tài chính. Đồng thời, nó cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường đầu tư tài chính và các quyết định của các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức trên toàn thế giới.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những kiến thức cơ bản về chính sách tiền tệ, ý nghĩa và tác động của nó mà trader cần nắm bắt trong quá trình đầu tư.

Chính sách tiền tệ là tập hợp các biện pháp thực hiện bởi Ngân hàng trung ương của một quốc gia, thông qua các biện pháp như điều chỉnh lãi suất, tăng giảm khối lượng tiền lưu thông, mua bán ngoại tệ, và áp dụng các biện pháp điều chỉnh khác để ổn định tài chính.

Chính sách tiền tệ có hai loại chính là chính sách tiền tệ mở rộng và chính sách tiền tệ thu hẹp. Chính sách tiền tệ mở rộng là khi ngân hàng trung ương tăng cung tiền trong nền kinh tế, làm giảm lãi suất và thúc đẩy đầu tư, chi tiêu và việc làm. Chính sách tiền tệ thu hẹp là khi ngân hàng trung ương giảm cung tiền trong nền kinh tế, làm tăng lãi suất và kiềm chế đầu tư, chi tiêu và việc làm.

Chính sách tiền tệ có nhiều công cụ để thực hiện, như nghiệp vụ thị trường mở, tỷ lệ dự trữ bắt buộc, lãi suất cơ bản, lãi suất cho vay qua đêm, lãi suất cho vay ưu đãi, mua bán ngoại tệ và các biện pháp khuyến khích hoặc hạn chế hoạt động của các tổ chức tín dụng. Ngân hàng trung ương sử dụng các công cụ này để ảnh hưởng đến cầu tiền, nguồn vốn và sự lưu thông của tiền trong nền kinh tế.

• Lãi suất: Ngân hàng trung ương có thể tăng hoặc giảm lãi suất để kiểm soát lạm phát, tăng trưởng kinh tế và ổn định tiền tệ. Việc tăng lãi suất có thể làm giảm chi tiêu, tiêu dùng và đầu tư, làm tăng tiền gửi và giảm lạm phát. Ngược lại, việc giảm lãi suất có thể kích thích chi tiêu và đầu tư, làm tăng lạm phát và giảm tiền gửi.
  

  
  

• Trái phiếu chính phủ: Ngân hàng trung ương có thể mua hoặc bán trái phiếu chính phủ, hay tổ chức các cuộc đấu giá trái phiếu để tác động đến lãi suất trên thị trường và điều chỉnh cung tiền tệ.

  
  

• Lượng cung tiền: Ngân hàng trung ương có thể kiểm soát lượng cung cấp tiền tệ trong nền kinh tế bằng cách tăng hoặc giảm mức cung cấp tiền tệ thông qua chính sách của mình.

  
  

• Tỷ giá hối đoái: Ngân hàng trung ương có thể tác động đến tỷ giá hối đoái bằng cách mua và bán đồng tiền nước ngoài. Việc mua đồng tiền nước ngoài có thể làm giảm giá trị của đồng tiền trong nước và tăng xuất khẩu. Ngược lại, việc bán đồng tiền nước ngoài có thể tăng giá trị của đồng tiền trong nước và giảm xuất khẩu.

  
  

• Tỷ lệ dự trữ tiền tệ: Ngân hàng trung ương có thể thay đổi dự trữ tiền tệ để kiểm soát lạm phát và tăng trưởng kinh tế. Việc tăng dự trữ tiền tệ có thể làm giảm giá trị của đồng tiền trong nước và giảm lạm phát. Ngược lại, việc giảm dự trữ tiền tệ có thể làm tăng giá trị của đồng tiền trong nước và tăng lạm phát.

  
  

• Chính sách tín dụng: Ngân hàng trung ương có thể áp đặt các chính sách tín dụng để giới hạn số tiền mà các ngân hàng thương mại có thể cho vay và kiểm soát lượng tiền trong nền kinh tế.

Chính sách tiền tệ có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau, như theo mục tiêu kinh tế, công cụ điều tiết, Một số loại chính sách tiền tệ chính được áp dụng trong thực tế:

- Chính sách tiền tệ thắt chặt: Mục đích của chính sách này là để kiểm soát lạm phát, ngăn chặn nền kinh tế tăng trưởng quá nóng và duy trì sự ổn định kinh tế vĩ mô. Chính sách này được áp dụng khi chính phủ hoặc ngân hàng trung ương muốn kiểm soát lạm phát bằng cách tăng lãi suất hoặc giảm khối lượng tiền lưu thông. Chính sách này có thể gây ra giảm tăng trưởng kinh tế và tăng tỷ lệ thất nghiệp.

Có nhiều cách để thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt, nhưng ba cách phổ biến nhất là: Tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc; Tăng lãi suất cơ bản;  Bán trái phiếu chính phủ;

Ví dụ: Kể từ đầu năm 2022 đến nay, nhiều quốc gia như Mỹ, Châu  u, Anh, Canada… đang áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt bằng cách tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát.

- Chính sách tiền tệ nới lỏng: Chính sách này được áp dụng khi chính phủ hoặc ngân hàng trung ương muốn khuyến khích đầu tư và tiêu dùng bằng cách giảm lãi suất hoặc tăng khối lượng tiền lưu thông hoặc mua lại các tài sản tài chính như trái phiếu chính phủ hoặc các công cụ khác . Chính sách này giúp tăng trưởng kinh tế và giảm tỷ lệ thất nghiệp, nhưng có thể dẫn đến tăng lạm phát, làm mất giá tiền tệ  và tạo ra bong bóng tài sản.

Ví dụ: Trong năm 2022, Nhật Bản kiên trì với chính sách tiền tệ nới lỏng của mình để hỗ trợ nền kinh tế trong khi các nền kinh tế lớn khác liên tục thắt chặt chính sách tiền tệ, điều này cũng khiến tỷ giá JPY/USD đã giảm mạnh trong năm 2022.

- Chính sách tiền tệ mở rộng: Chính sách này được áp dụng khi chính phủ hoặc ngân hàng trung ương muốn tăng cường khả năng đối phó với các tác động tiêu cực của sự biến động trong thị trường tài chính và tiền tệ. Chính sách này bao gồm việc tăng cường dự trữ ngoại hối, tăng cung tiền, tăng cường hợp tác quốc tế và các biện pháp khác để giảm thiểu rủi ro tài chính và tiền tệ.

Ví dụ: Một trong những giải pháp của Hàn Quốc trong cuộc khủng hoảng tài chính vào thập niên 1990s là chính sách tiền tệ mở rộng, với việc vay tiền từ các tổ chức tài chính như WB, IMF, ADB (~35 tỷ USD), tăng cung tiền cho các định chế tài chính có tiềm năng phát triển… 

Thời gian thực hiện một loại chính sách kinh tế phụ thuộc vào tình hình kinh tế của quốc gia. Tuy nhiên, thường thì việc triển khai chính sách tiền tệ sẽ mất một thời gian nhất định để có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế và đạt được mục tiêu mà các ngân hàng trung ương và chính phủ đề ra. Các mục tiêu này sẽ được chi tiết trong phần tiếp theo của bài viết.

Ngân hàng trung ương áp dụng chính sách tiền tệ để điều tiết hoạt động của nền kinh tế và mục tiêu hướng đến thường bao gồm:

• - Kiểm soát lạm phát: Chính sách tiền tệ có thể tác động đến lạm phát bằng cách điều chỉnh tỷ lệ lãi suất, tăng giảm khối lượng tiền lưu thông và các biện pháp khác.Mục tiêu là đảm bảo rằng mức lạm phát không vượt quá mức an toàn và ổn định giá cả không tăng quá nhanh.

  
  

• - Khuyến khích tăng trưởng kinh tế: Đây là mục tiêu cơ bản và lâu dài của chính sách tiền tệ, bởi vì nó liên quan đến sự phát triển bền vững của quốc gia.Chính sách tiền tệ cũng có thể hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bằng cách cung cấp tiền tệ đủ để khuyến khích đầu tư và tiêu dùng.

  
  

• - Tăng cường ổn định tài chính: Chính sách tiền tệ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo ổn định tài chính bằng cách kiểm soát các tác động tiêu cực của sự biến động trong thị trường tài chính và tiền tệ.

  
  

• - Giảm thất nghiệp: Chính sách tiền tệ có thể được sử dụng để giảm thất nghiệp bằng cách khuyến khích đầu tư và tăng cường việc cho vay bằng việc giảm lãi suất để kích thích mở rộng sản xuất kinh doanh, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm.Đây là mục tiêu có ý nghĩa xã hội cao của chính sách tiền tệ, bởi vì nó liên quan đến sự ổn định và phát triển của người lao động. 

  
  

• - Điều tiết tỷ giá hối đoái: Chính sách tiền tệ cũng có thể giúp điều tiết tỷ giá hối đoái, giúp tăng cường cạnh tranh xuất khẩu và giảm tỷ lệ nhập khẩu.

  
  

• - Đảm bảo ổn định tiền tệ: Cuối cùng, mục tiêu của chính sách tiền tệ cũng là đảm bảo ổn định tiền tệ, bảo vệ giá trị của đồng tiền quốc gia và giúp bảo vệ các khoản tiết kiệm và đầu tư của công chúng.

Những điều chỉnh trong chính sách tiền tệ của các quốc gia, đặc biệt là Mỹ và các nền kinh tế lớn như Châu  u, Nhật Bản, Anh… đều tác động đến thị trường đầu tư tài chính theo nhiều hướng khác nhau. Vì vậy, trader cần chú ý đối với chính sách tiền tệ trong quá trình tham gia thị trường, bao gồm:

- Theo dõi thông tin liên quan đến chính sách tiền tệ: Trader cần cập nhật và đọc hiểu các thông tin liên quan đến chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương, bao gồm thông tin về lãi suất, lưu thông tiền tệ, chính sách tiền tệ hỗ trợ và các biện pháp khác.

Các sự kiện như cuộc họp của Ủy ban Thị trường Mở và Chính sách Tiền tệ (FOMC) của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hoặc thông tin về tình hình kinh tế của một quốc gia có thể ảnh hưởng đến giá trị đồng tiền và các cặp tiền tệ trên thị trường ngoại hối.

- Phân tích tác động của chính sách tiền tệ đến thị trường tài chính: Trader cần hiểu rõ tác động của chính sách tiền tệ đến thị trường tài chính và cách thị trường tài chính phản ứng lại với các chính sách tiền tệ. 

Việc nắm bắt được các tác động này sẽ giúp nhà giao dịch đưa ra quyết định giao dịch chính xác hơn.Mỗi loại chính sách tiền tệ có những tác động khác nhau đến các thị trường tài chính nói chung, và từng sản phẩm tài chính nói riêng. Ví dụ, chính sách tiền tệ thắt chặt của Fed có tác động tiêu cực đến thị trường chứng khoán, tuy nhiên lại giúp tăng giá trị đồng USD và tăng tỷ giá của USD với các loại tiền tệ khác.

- Theo dõi cung tiền: Cung tiền là lượng tiền mà ngân hàng trung ương phát hành ra thị trường. Cung tiền có thể được điều chỉnh bằng các công cụ như nghiệp vụ thị trường mở, mức dự trữ bắt buộc, tỷ lệ cho vay ưu đãi, tỷ lệ cho vay qua đêm... 

Khi cung tiền tăng, giá trị của tiền tệ sẽ giảm và ngược lại. Trader cần theo dõi các chỉ số về cung tiền để nắm bắt được xu hướng của tiền tệ.

- Lựa chọn chiến lược đầu tư trong giai đoạn thay đổi chính sách tiền tệ: Thông qua việc phân tích các tác động của chính sách tiền tệ đến thị trường tài chính và các sản phẩm đầu tư, trader có thể đưa ra các chiến lược giao dịch phù hợp như điều chỉnh danh mục đầu tư, phân bổ nguồn vốn hợp lý và quả trị rủi ro hiệu quả. 

Như vậy, chính sách tiền tệ là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thị trường ngoại hối. Trader cần chú ý đến những biến động của cung tiền, lãi suất và tỷ giá hối đoái do chính sách tiền tệ gây ra để có thể phân tích và dự báo xu hướng của các cặp tiền tệ.

Các thay đổi trong chính sách tiền tệ là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thị trường tài chính và đầu tư, nhưng đó cũng là thời điểm để các trader tìm kiếm cơ hội đầu tư tiềm năng và điều chỉnh chiến lược giao dịch.

Với sự phát triển không ngừng của thị trường tài chính, hiểu rõ và áp dụng thành thạo chính sách tiền tệ là điều không thể thiếu đối với các nhà đầu tư. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có được những kiến thức cơ bản về chính sách tiền tệ và áp dụng chúng một cách hiệu quả trong các quyết định đầu tư của mình.