Sở giao dịch chứng khoán là gì? XẾP HẠNG sở giao dịch chứng khoán theo vốn hóa thị trường

Sở giao dịch chứng khoán là một trong những thành phần quan trọng trong hệ thống cấu thành thị trường chứng khoán. Hiện nay có rất nhiều các sở giao dịch khác nhau trong cùng một quốc gia với hàng nghìn mã cổ phiếu niêm yết trên đó. 

Vậy sở giao dịch chứng khoán là gì? Điều kiện để một công ty được niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán là gì?

Trong bài viết này sẽ chia sẻ các kiến thức về sở giao dịch chứng khoán và cái nhìn tổng quan về các sở giao dịch trên thế giới.

Sở giao dịch chứng khoán là một thị trường thứ cấp, nơi kết nối người mua và người bán để thực giao dịch các sản phẩm chứng khoán. Các sản phẩm chứng khoán như cổ phiếu, chứng quyền, trái phiếu được phát hành bởi các công ty niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán, sau khi phát hành tại thị trường sơ cấp.

Sở giao dịch chứng khoán có rất nhiều vài trò trong nền kinh tế của quốc gia cũng như thế giới:

⭐️Tạo mội trường cho hoạt động giao dịch chứng khoán: Sở giao dịch chứng khoán cung cấp một môi trường trung gian giúp cho các sản phẩm chứng khoán được mua bán một cách công khai, minh bạch.

⭐️Huy động vốn: Sở giao dịch chứng khoán cung cấp cho các công ty phát hành chứng khoán một phương tiện huy động vốn nhằm phát triển kinh doanh thông qua việc mua bán và đầu tư chứng khoán từ các tổ chức, cá nhân tham gia vào thị trường.

⭐️Tạo cơ hội đầu tư: Sở giao dịch chứng khoán giúp cho những tổ chức, cá nhân tham gia như những nhà đầu tư có thể kiếm lời từ chênh lệch giá chứng khoán khi thực hiện các giao dịch. Mặc khác, nó giúp huy động các nguồn tiền nhàn rỗi của nhà đầu tư vào trong sự phát triển của nền kinh tế.

⭐️Hợp tác quản lý: Thông qua hoạt động giao dịch sản phẩm chứng khoán, các tổ chức phát hành sẽ có thêm nhiều các cổ đông sở hữu một phần vốn công ty. Điều này, khiến các công ty phải liên tục cải thiện chất lượng quản lý và hoạt động sản xuất kinh doanh để thỏa mãn yêu cầu từ cơ quan quản lý cũng như nhà đầu tư.

⭐️Thước đo cho nền kinh tế: Sự biến động giá của các sản phẩm chứng khoán trên sở giao dịch phản ánh những xu hướng phát triển của các tổ chức phát hành nói riêng và nền kinh tế nói chung.

Tuy nhiên, nhà đầu tư không trực tiếp mua bán chứng khoán tại sở giao dịch chứng khoán thường phải thông qua một công ty môi giới chứng khoán. Các công ty chứng khoán này có thể là một thành viên của sở giao dịch chứng khoán hoặc một tổ chức được cấp phép hoạt động bởi các tổ chức tài chính quốc gia hoặc quốc tế để giúp thực hiện các giao dịch sản phẩm chứng khoán của nhà đầu tư. 

Ngoài ra, các công ty môi giới còn có thể cung cấp giao dịch các sản phẩm chứng khoán phái sinh mà không thông qua sở giao dịch chứng khoán, đó là sản phẩm hợp đồng chênh lệch CFD cổ phiếu và chỉ số chứng khoán. Một số công ty môi giới CFD được cấp phép bởi các tổ chức tài chính và hoạt động phổ biến ở Việt Nam có thể kể đến như MiTrade, Fxpro, IC Markets, Etoro, AvaTrade…

Hình thức hợp đồng CFD cổ phiếu và chỉ số chứng khoán được ưa chuộng bởi rất nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người giao dịch trong ngày, bởi nhiều ưu điểm như:

✔️Có khả kiếm lợi nhuận hai chiều, cả khi giá tăng (mở lệnh mua) và khi giá giảm (mở lệnh bán).

✔️Có hỗ trợ đòn bẩy tài chính linh hoạt, giúp giảm thiểu vốn đầu tư ban đầu và khuếch đại lợi nhuận kiếm được. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần quản trị rủi ro đến tránh thua lỗ khi giá đi ngược xu hướng.

✔️Đa dạng sản phẩm và tiếp cận nhiều nhà đầu tư. Ví dụ, theo quy định pháp luật Việt Nam, thì công dân Việt Nam sinh sống tại Việt Nam không được phép đầu tư chứng khoán cơ sở quốc tế, nhưng họ lại có thể tham gia đầu tư chứng khoán phái sinh quốc tế qua hợp đồng CFD.

Các điều niêm yết chứng khoán tại các sở giao dịch chứng khoán gồm nhiều các tiêu chuẩn khác nhau được thiết lập bởi các sở chứng khoán. Mỗi sở chứng khoán tại mỗi quốc gia có những yêu cầu niêm yết khác nhau và có thể thay đổi theo thời gian. Chỉ các công ty đáp ứng đủ các điều kiện này mới có thể niêm yết cổ phiếu của mình trên sở giao dịch chứng khoán.

Với các công ty không thỏa mãn các yêu cầu niêm yết tại sở giao dịch vẫn có khả năng giao dịch cổ phiếu của mình thông qua hình thức giao dịch tại quầy ( Over the counter - OTC).

Hiểu về các yêu cầu niêm yết:

Các yêu cầu niêm yết là một tập hợp các điều kiện mà một tổ chức phát hành chứng khoán phải thỏa mãn để được niêm yết tại một sở giao dịch hàng hóa được quy định như NYSE, NASDAQ… Các điều kiện này thường được xem xét như:

■ Loại hình công ty (Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty cổ phần, …)

■ Quy mô công ty: số lượng cổ đông, vốn điều lệ…

■ Tình hình tài chính của công ty: doanh thu, lợi nhuận, nợ phải trả…

■ Tính thanh khoản của cổ phiếu.

Quá trình xem xét hồ sơ để chấp thuận một công ty được niêm yết trên sở giao dịch cũng khá lâu, tùy thuộc vào từng sở giao dịch, có thể lên +2 năm. Điều này đảm bảo tính minh bạch và cho danh tiếng của sở giao dịch về chất lượng các công ty được niêm yết trên sở giao dịch.

Trong quá trình các công ty giao dịch trên sở giao dịch vẫn phải duy trì đạt chuẩn các yêu cầu của sở giao dịch nếu không sẽ bị hủy niêm yết.

Dưới đây là 10 sở giao dịch chứng khoán lớn nhất thế giới theo vốn hóa thị trường: 

(Thống kê từ Statista)

Một số thông tin về điều kiện niêm yết trên hai sở giao dịch chứng khoán lớn nhất thế giới:

(1) Sở giao dịch chứng khoán New York (NYSE)

Được thành lập vào năm 1792, NYSE trở thành sở giao dịch chứng khoán lớn nhất nước Mỹ và thế giới về vốn hóa thị trường, và đứng thứ hai thế giới với số lượng công ty niêm yết.

* Điều kiện niêm yết cơ bản trên sàn NYSE:

Đối với công ty của Mỹ

- Vốn hóa thị trường toàn cầu: từ 200 triệu USD trở lên, công ty phát triển kinh doanh 75 triệu USD

- Giá cổ phiếu tối thiểu: 4 USD

- Số lượng cổ đông giữ lô cổ phiếu tròn: tối thiểu 400

- Số lượng cổ phiếu giữ bởi công chúng: 1,1 triệu USD

- Giá trị thị trường cổ phiếu giữ bởi công chúng: tối thiểu 40 triệu USD (IPO) đến 100 triệu USD

- Khối lượng giao dịch trung bình tháng: 100.000 – 1 triệu cổ phiếu

Đối với công ty nước ngoài:

- Vốn hóa thị trường: tối thiếu 500 triệu USD

- Doanh thu 12 tháng gần nhất: 100 triệu USD hoặc năm tài chính gần nhất 75 triệu USD

- Số lượng cổ đông giữ lô cổ phiếu tròn: 5000

- Số lượng cổ phiếu giữ bởi công chúng: 2,5 triệu cổ phiếu

- Giá trị thị trường cổ phiếu giữ bởi cổ đông: tối thiểu 100 triệu USD

- Giá cổ phiếu tối thiểu: 4 USD

(2) Sở giao dịch chứng khoán Nasdaq

Nasdaq được thành lập vào năm 1971, là sở giao dịch lớn thứ 02 của Mỹ và thế giới về vốn hóa thị trường.

* Điều kiện niêm yết cơ bản trên Nasdaq

- Doanh thu bình quân: tối thiểu 11 triệu USD trong vòng 03 năm gần nhất; tối thiểu 2.2 triệu USD trong vòng 02 năm gần nhất; Không có thua lỗ ròng trong vòng 03 năm gần nhất.

- Vốn hóa thị trường với dòng tiền: tối thiểu 550 triệu USD, với doanh thu tối thiểu 110 triệu USD trong vòng 12 tháng gần nhất. Dòng tiền gộp tối thiểu là 27.5 triệu USD trong vòng 03 năm tài chính gần nhất, và không có dòng tiền âm trong những năm này.

- Vốn hóa thị trường với doanh thu: có thể bỏ qua tiêu chuẩn trước nếu vốn hóa thị trường tối thiểu 850 triệu USD trong vòng 12 tháng và doanh thu năm tài chính trước đạt tối thiểu 90 triệu USD.

- Tài sản với cổ phần: Công ty có thể bỏ qua tiêu chuẩn doanh thu và dòng tiền và giảm vốn hóa thị trường xuống tối thiểu 160 triệu USD nếu tổng tài sản đạt tối thiểu 80 triệu USD và cổ phần của cổ đông đạt tối thiểu 55 triệu USD.

Đối với các nhà đầu tư cá nhân muốn giao dịch trên sở giao dịch thì cần thỏa mãn các điều kiện do pháp luật quy định, ví dụ:

+ Công dân trên 18 tuổi, đủ khả năng hành vi và nhận thức, có tài liệu định danh hợp pháp.

+ Là công dân thuộc quốc gia đó, hoặc được pháp luật quốc gia cho phép giao dịch tại các sở giao dịch nước ngoài.

Tại Việt Nam hiện nay có 03 sở giao dịch: Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở Giao dịch Chứng khoán Upcom.

Một số thông tin về hai sở giao dịch chứng khoán lớn nhất Việt Nam: 

Sở giao dịch Hồ Chí Minh (HOSE) thành lập năm 2000, là sở giao dịch đầu tiên và lớn nhất Việt Nam về vốn hóa thị trường và sở hữu chỉ số VNINDEX và VN30 là hai chỉ số quan trọng nhất đại diện cho sức khỏe thị trường chứng khoán Việt Nam.

Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội(HNX) thành lập năm 2005, là sở giao dịch lớn thứ hai tại Việt Nam, nhưng là có quy mô vận hành thị trường giao dịch lớn hơn HOSE, khi HNX tổ chức cả thị trường giao dịch cổ phiếu của các công ty đại chúng chưa niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán UPCOM. Ngoài ra, điều kiện niêm yết trên HNX cũng dễ hơn so với HOSE.

Mặc dù, các công ty niêm yết trên sở giao dịch HOSE có quy mô lớn hơn và điều kiện tài chính chặt chẽ hơn, nhưng biên độ giao động giá bị giới hạn +/-7% trong khi HNX là +/- 10%, nên có khá nhiều nhà đầu tư ngắn hạn thích lựa chọn cổ phiểu ở HNX so với HOSE. 

Thông qua bài viết này, mình hy vọng bạn đọc đã có những hình dung tổng quan về sở giao dịch chứng khoán và thông tin về các sở giao dịch chứng khoán lớn nhất thế giới theo vốn hóa thị trường để tham khảo đưa ra lựa chọn cho mình.

    ▌Tổng quan về chứng khoán

    ------------------------------

•       Tìm hiểu về chứng khoán cho người mới bắt đầu

•       Top 10+ cách chơi chứng khoán phổ biến online

•       Top 10 sàn giao dịch chứng khoán trực tuyến tại Việt Nam

•       Top 5 APP stock chứng khoán Online cần có

•       Hướng dẫn cách đặt lệnh mua bán chứng khoán

•       Cổ phiếu blue chip là gì? Danh sách cổ phiếu bluechip