Vốn hóa là gì? Phân loại và ý nghĩa của vốn hóa thị trường

Vốn hóa là một khái niệm quan trọng trong kinh tế và tài chính, thể hiện giá trị của một doanh nghiệp trên thị trường. Vốn hóa có thể phản ánh tiềm năng, rủi ro và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. 

Tùy vào giá trị vốn hóa, doanh nghiệp có thể được phân loại thành các nhóm khác nhau, từ vốn hóa lớn đến vốn hóa siêu nhỏ. Vốn hóa cũng có ý nghĩa đối với nhà đầu tư khi lựa chọn cổ phiếu và xây dựng chiến lược đầu tư. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về khái niệm vốn hóa , phân loại và ý nghĩa của vốn hóa thị trường trong đầu tư tài chính. 

Vốn hóa thị trường là tổng giá trị của các cổ phiếu đang lưu hành của một công ty trên thị trường. Công thức tính vốn hóa thị trường là nhân giá cổ phiếu hiện tại với số lượng cổ phiếu đang lưu hành. 

Vốn hóa thị trường phản ánh giá trị của công ty trong mắt nhà đầu tư và có thể biến động theo nhiều yếu tố như kết quả kinh doanh, chính sách, dịch bệnh, vv….Vốn hóa được sử dụng để đo lường kích thước và giá trị của một công ty. 

Những công ty có vốn hóa lớn thường được coi là những công ty lớn và mạnh mẽ, và do đó được đánh giá cao hơn trong các chỉ số tài chính và trong đầu tư. Tuy nhiên, vốn hóa không phải là một chỉ số độc lập, mà phụ thuộc vào giá cổ phiếu của công ty đó. Nếu giá cổ phiếu tăng, vốn hóa của công ty cũng tăng theo, mặc dù giá trị thực sự của công ty có thể không thay đổi.

 Có nhiều cách phân loại vốn hóa:

• Theo thị trường:  Vốn hóa thị trường chứng khoán, vốn hóa thị trường tiền điện tử v.v.

• Theo giá trị khối lượng: Thông thường, các sản phẩm tài chính được chia thành nhóm Low-Cap, Mid-Cap, và Large-Cap xét theo giá trị vốn hóa thị trường của họ. Tuy nhiên, tiêu chuẩn phân loại nhóm dựa trên quy mô vốn hóa thị trường của mỗi thị trường là khác nhau.

  
  

  Ví dụ, trên thị trường tiền điện tử, những đồng coin có vốn hóa thị trường hơn 10 tỷ USD mới được coi là tiền điện tử Large-Cap, và nhóm đồng coin này luôn xếp thứ 1~10 trên thị trường tiền điện tử. Tuy nhiên, vì giá coin luôn dao động mạnh, cho nên vốn hóa thị trường của những đồng coin xếp thứ 8~10 cũng có thể xuống dưới 10 tỷ USD.

  
  

  Đối với thị trường chứng khoán, tiêu chuẩn phân loại các nhóm cổ phiếu thì cố định và cụ thể hơn. Có thể tham khảo  bảng dưới đây để phân biệt các loại công ty với mức vốn hóa thị trường chứng khoán.

Sau đây là một số ví dụ về các công ty có vốn hóa lớn trên thị trường:

Các cổ phiếu vốn hóa lớn thường được coi là người dẫn đầu của thị trường chứng khoán. Các công ty như Walt Disney (NYSE: DIS), Coca-Cola (NYSE: KO) và General Motors (NYSE: GM): Tất cả đều là những công ty vốn hóa lớn, những người khổng lồ lâu đời với vị trí thống lĩnh trong ngành công nghiệp của họ. 

Những lý do nên đầu tư vào cổ phiếu các công ty có mức vốn hóa thị trường lớn bao gồm:

√ Sự ổn định 

Lợi thế lớn nhất để thêm các cổ phiếu vốn hóa lớn vào danh mục đầu tư là sự ổn định mà chúng có thể cung cấp. Nhờ vào quy mô của mình, các công ty vốn hóa lớn thường ít gặp phải tình huống kinh doanh hoặc kinh tế khiến họ mất khả năng thanh toán hoặc phải ngừng hoàn toàn hoạt động sản xuất doanh thu. 

Các công ty nhỏ hoặc trung bình thường không có sự ổn định này, do đó có mức độ rủi ro cao hơn so với các khoản đầu tư vốn hóa lớn.

√ Cổ tức chi trả

Một lợi thế khác để đầu tư vào các công ty vốn hóa lớn là tiềm năng thanh toán cổ tức ổn định. Mặc dù thiếu sự tăng trưởng nhanh chóng về giá cổ phiếu, các công ty vốn hóa lớn thường trả cổ tức để bù đắp cho các cổ đông. Những cổ tức này có thể dẫn đến lợi nhuận toàn diện ấn tượng cho các nhà đầu tư khi tính toán hiệu suất theo thời gian. 

√ Cổ phiếu của một số công ty vốn hóa lớn là cổ phiếu blue chip

Một công ty blue - chip là một công ty kinh doanh rất ổn định với đội ngũ quản lý được tôn trọng, xếp hạng tín dụng mạnh mẽ và lịch sử phát triển lâu dài. 

Nhiều blue-chip là những cái tên lớn quen thuộc, các nhà đầu tư thường đầu tư một cách tự tin rằng các cổ phiếu này sẽ là những công ty đầu tiên hồi phục sau một thị trường gấu. Các khoản chi trả cổ tức nhất quán trong nhiều năm của các công ty blue-chip có thể là một yếu tố ổn định cho giá cổ phiếu.

Trong lĩnh vực tài chính, vốn hóa thị trường có nhiều ý nghĩa đối với nhà đầu tư cá nhân và tổ chức như sau : 

• Đánh giá giá trị và quy mô của một công ty: Vốn hóa thị trường cho biết giá trị của một công ty trên thị trường chứng khoán dựa trên số lượng cổ phiếu và giá cổ phiếu hiện tại. Đây là một chỉ số quan trọng giúp các nhà đầu tư đánh giá kích thước và tầm ảnh hưởng của một công ty trong ngành. 

  
  

• So sánh giá trị giữa các công ty: Vốn hóa thị trường là một chỉ số giúp so sánh giá trị giữa các công ty trong ngành, cũng như phân loại quy mô doanh nghiệp hoặc dự án tiền điện tử theo 5 cấp độ bao gồm  Siêu lớn (mega) , lớn (large cap), vừa (mid cap), nhỏ (small cap) và siêu nhỏ (micro cap) .Các nhà đầu tư có thể so sánh vốn hóa thị trường của các công ty để tìm ra những công ty có tiềm năng tăng trưởng cao hơn.

  
  

• Đánh giá tính thanh khoản của cổ phiếu: Vốn hóa thị trường cũng cho biết mức độ thanh khoản của cổ phiếu của một công ty trên thị trường chứng khoán. Các công ty có vốn hóa thị trường lớn thường có cổ phiếu có thanh khoản tốt hơn, do đó, giúp các nhà đầu tư dễ dàng mua bán cổ phiếu của mình trên thị trường. 

  
  

• Xác định trọng số của một công ty trong các chỉ số tài chính: Vốn hóa thị trường cũng là một yếu tố quan trọng để xác định trọng số của một công ty trong các chỉ số tài chính như S&P 500; VN-Index hoặc VN30. 

  
  

• Dự báo xu hướng giá cổ phiếu: Vốn hóa thị trường cũng là một yếu tố quan trọng giúp dự báo xu hướng giá cổ phiếu trong tương lai. Các công ty có vốn hóa thị trường lớn thường có tiềm năng tăng trưởng cao hơn, do đó, có khả năng tăng giá cổ phiếu trong tương lai.

Công thức tính vốn hóa thị trường là một công thức cơ bản trong phân tích tài chính, được sử dụng để tính toán giá trị của một công ty trên thị trường chứng khoán. Công thức này được xác định bằng cách nhân số lượng cổ phiếu của công ty với giá cổ phiếu hiện tại. 

Công thức tính vốn hóa thị trường: 

Vốn hóa thị trường = Số lượng cổ phiếu x Giá cổ phiếu hiện tại 

Trong đó: 

Số lượng cổ phiếu: là số lượng cổ phiếu đã phát hành của công ty và có sẵn trên thị trường. Thông thường, số lượng cổ phiếu này được công bố trong báo cáo tài chính của công ty.

Giá cổ phiếu hiện tại: là giá cổ phiếu mà công ty đang giao dịch trên thị trường chứng khoán. Để tính giá cổ phiếu hiện tại, các nhà đầu tư cần theo dõi giá cổ phiếu của công ty trên các sàn giao dịch chứng khoán. 

Ví dụ, nếu một công ty có 1 triệu cổ phiếu phát hành và giá cổ phiếu hiện tại là 50.000 đồng, thì vốn hóa thị trường của công ty sẽ là: 

Vốn hóa thị trường = 1.000.000 x 50.000 = 50 tỷ đồng

Công thức này cũng có thể áp dụng cho thị trường tiền điện tử (crypto) . Ví dụ:

Vào tháng 5 năm 2021, vốn hóa thị trường của Bitcoin được xác định vào khoảng 950 tỷ đô la Mỹ, theo dữ liệu từ CoinMarketCap. Điều này có nghĩa là giá trị của tất cả các đồng Bitcoin đã được phát hành trên thị trường đạt khoảng 950 tỷ đô la Mỹ.

Để tính toán vốn hóa thị trường của Bitcoin, ta cần biết số lượng đồng Bitcoin đã được phát hành trên thị trường và giá cả đồng Bitcoin hiện tại. Vào thời điểm đó, giá của một đồng Bitcoin đạt khoảng 50.000 đô la Mỹ và số lượng đồng Bitcoin đã được phát hành trên thị trường là khoảng 18,7 triệu đồng.

Ta có thể tính toán vốn hóa thị trường của Bitcoin như sau: 

Vốn hóa thị trường của Bitcoin = Số lượng đồng Bitcoin được phát hành x Giá cả đồng Bitcoin hiện tại = 18.700.000 x 50.000 = 935 tỷ đô la Mỹ 

Với vốn hóa thị trường gần 1.000 tỷ đô la Mỹ, Bitcoin là một trong những tài sản kỹ thuật số lớn nhất trên thị trường và thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư và người dùng trên toàn thế giới.

Như các thị trường khác, giá cổ phiếu nói chung bị chi phối bởi quy luật cung cầu trên thị trường chứng khoán. Cụ thể hơn, các yếu tố ảnh hưởng đến vốn hóa thị trường có thể được chia thành hai nhóm chính: yếu tố nội bộ và yếu tố ngoại cảnh. 

• Yếu tố nội bộ là những yếu tố liên quan đến hoạt động kinh doanh, chiến lược, quản trị và kết quả tài chính của doanh nghiệp. Những yếu tố này ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của doanh nghiệp bằng cách tạo ra kỳ vọng, niềm tin và đánh giá của các nhà đầu tư về hiệu quả và sinh lời của doanh nghiệp. 

Ví dụ như: doanh thu, lợi nhuận, biên lợi nhuận, tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA), chiến lược mở rộng thị phần, phát triển sản phẩm mới, sáp nhập và mua bán công ty, phân phối cổ tức, mua lại cổ phiếu... 

• Yếu tố ngoại cảnh là những yếu tố liên quan đến môi trường kinh tế, chính trị, xã hội và pháp lý trong và ngoài nước mà doanh nghiệp hoạt động. Những yếu tố này ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của doanh nghiệp bằng cách gây ra biến động trong cung và cầu của thị trường chứng khoán, làm thay đổi chi phí sản xuất và tiêu dùng, ảnh hưởng đến sự cạnh tranh và hợp tác giữa các doanh nghiệp trong ngành. 

Ví dụ như: lãi suất, tỷ giá hối đoái, chỉ số giá tiêu dùng (CPI), chỉ số sản xuất công nghiệp (IPI), chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI), chỉ số niềm tin người tiêu dùng (CCI), chính sách thuế, chính sách tiền tệ, chính sách thương mại, các cuộc chiến tranh, khủng hoảng kinh tế, thiên tai…

Đối với thị trường tiền điện tử, một vài yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến vốn hóa thị trường của dự án đồng coin đó ví dụ như khả năng sử dụng, mức độ phổ biến, sự ổn định và tính an toàn của hệ thống, khả năng mở rộng và phát triển trong tương lai, mức độ hấp dẫn cho nhà đầu tư, cạnh tranh với các đối thủ cùng ngành và các yếu tố kỹ thuật khác...  

Những đồng tiền điện tử được sử dụng phổ biến hơn và có tính an toàn cao hơn thường có vốn hóa thị trường lớn hơn. Yếu tố ngoài như các sự kiện thị trường và các tin tức liên quan đến tiền điện tử có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư và gây ra sự dao động trên thị trường, dẫn đến sự thay đổi vốn hóa thị trường của các đồng tiền điện tử.

Dưới đây là bảng đánh giá Top 10 cổ phiếu đáng mua theo mức vốn hóa thị trường của chúng

Trong Top 10 công ty liệt kê trong bảng trên, có thể thấy các công ty này chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực ngành dịch vụ kỹ thuật công nghệ và điện tử. Ngoài ra, 2 công ty hoạt động trong lĩnh vực tài chính, 1 công ty trong lĩnh vực bán lẻ và 1 công ty chuyên về tiêu dùng, cụ thể xe điện. Dưới đây là giới thiệu về 5 công ty hàng đầu.

●  Cổ phiếu Apple: là một trong những cổ phiếu công nghệ Mỹ thành công nhất trên thị trường chứng khoán. Vào ngày 03/01/2022, cổ phiếu AAPL đã đạt vốn hóa thị trường gần 3.000 tỷ USD, trở thành công ty đầu tiên trên thế giới đạt được mốc này. 

Tuy nhiên, vào cuối năm 2022, cổ phiếu Apple đã bị sụt giảm do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, lạm phát cao và sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành công nghệ. Vào ngày 11/05/2022, cổ phiếu AAPL đã giảm xuống còn 173.77 USD, tương đương với vốn hóa thị trường khoảng 2.700 tỷ USD.

● Cổ phiếu Microsoft:

Microsoft (MSFT) là nhà tiên phong trong kỷ nguyên điện toán cá nhân, làm chủ phần lớn các hệ điều hành và phần mềm được sử dụng trên toàn thế giới. Công ty hiện sở hữu LinkedIn, Skype và GitHub, ngoài hệ điều hành Windows, Xbox và Office 365. 

Theo dữ liệu từ Investing.com, vốn hóa thị trường của Microsoft vào ngày 13/5/2023 là 2,28 nghìn tỷ USD, với giá cổ phiếu là 307 USD và số lượng cổ phiếu đang lưu hành là 7,44 tỷ cổ phiếu.

● SAUDI ARABIAN OIL CO. (TADAWUL: 2222) là công ty dầu khí lớn nhất thế giới, tham gia vào việc thăm dò, sản xuất, vận chuyển và bán dầu thô và khí đốt tự nhiên.Vào năm 2022, công ty đã niêm yết cổ phiếu lần đầu tiên trên sàn chứng khoán Tadawul của Ả Rập Saudi, với giá khởi điểm là 32 riyals mỗi cổ phiếu.

Trong năm 2023, SAUDI ARABIAN OIL CO. có kế hoạch tiếp tục đa dạng hóa nguồn thu nhập của mình bằng cách mở rộng hoạt động trong các lĩnh vực như khí đốt, hóa dầu, điện lực và năng lượng tái tạo. Công ty cũng mong muốn tăng cường hợp tác với các đối tác quốc tế và thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường chứng khoán Tadawul.

● Amazon:

Amazon (AMZN) đã trở thành một trong những công ty mạnh nhất, được kính trọng và sợ hãi trong lĩnh vực công nghệ và hơn thế nữa. Theo dữ liệu từ Investing.com VN, vốn hóa thị trường của Amazon tính đến ngày 12/5/2023 là khoảng 1.100 tỷ USD, tăng gần 500 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2022. 

Mức tăng vốn hóa thị trường của Amazon phản ánh kết quả kinh doanh ấn tượng của công ty trong năm 2023, khi doanh thu tăng 25% và lợi nhuận tăng 40% so với năm 2022. Amazon cũng đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong năm 2023, như mở rộng dịch vụ giao hàng nhanh Prime, phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo Alexa, mua lại công ty sản xuất phim MGM và gia nhập cuộc đua vũ trụ với dự án Blue Origin. 

Với những tiềm năng phát triển lớn trong các lĩnh vực bán lẻ, điện toán đám mây, giải trí và vũ trụ, Amazon được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ và duy trì vị thế là một trong những công ty có giá trị nhất thế giới trong tương lai.

● Google:

Sau khi tái cấu trúc hoạt động kinh doanh và tái hợp nhất thành Alphabet, một công ty cổ phần có công ty con chính là Google, công ty tìm kiếm thống trị thế giới tăng trưởng với doanh thu đáng gờm. Theo các báo cáo tài chính, giá trị vốn hóa thị trường của Google (Alphabet Inc) đã tăng vọt trong năm 2022, vượt qua Microsoft và đứng thứ hai sau Apple trong làng công nghệ thế giới.

 Tính đến tháng 6 năm 2023, vốn hóa thị trường của Google là 1,48 nghìn tỷ USD, tăng 49% so với cùng kỳ năm trước.Google được dự báo sẽ tiếp tục duy trì vị thế hàng đầu trong ngành công nghệ và có thể cạnh tranh với Apple về giá trị vốn hóa thị trường trong tương lai gần. 

Theo các nhà phân tích, Google có tiềm năng tăng trưởng cao hơn Microsoft do có nhiều nguồn thu nhập đa dạng hơn và có khả năng thích ứng với các thay đổi của thị trường.

Sau đây chúng ta cùng điểm qua top 10 đồng coin có giá trị vốn hóa thị trường cao nhất tính tới thời điểm 13/5/2023:

Tóm lại, vốn hóa thị trường là một khái niệm quan trọng trong đầu tư tài chính, đặc biệt là trong thị trường chứng khoán và tiền điện tử. Nó cho phép các nhà đầu tư đánh giá tổng giá trị của một công ty hay một tài sản trong thị trường. 

Những yếu tố ảnh hưởng đến vốn hóa thị trường là rất đa dạng, bao gồm những yếu tố cơ bản như doanh thu, lợi nhuận và tình trạng tài chính của công ty, cũng như những yếu tố kỹ thuật như biến động giá và khối lượng giao dịch. 

Tuy nhiên, vốn hóa thị trường cũng có những hạn chế, không phải là chỉ số duy nhất để đánh giá mức độ phát triển của một công ty hay một thị trường. Nó cần được xem xét kết hợp với nhiều yếu tố khác như doanh thu, lợi nhuận, tỷ suất sinh lời, tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu, vv... để đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả. 

Vốn hóa thị trường không phải là duy nhất và không nên dùng để so sánh giữa các công ty khác ngành hoặc khác quy mô.Nhìn chung, việc hiểu rõ về vốn hóa thị trường là rất quan trọng để các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả trong các hoạt động đầu tư tài chính.

•     Giá cổ phiếu apple(AAPL) bao nhiêu? Hướng dẫn mua cổ phiếu apple(AAPL)
  

•     Giá cổ phiếu Tesla bao nhiêu? Hướng dẫn mua cổ phiếu Tesla(Tesla stock)

•     Xem giá cổ phiếu Facebook(FB) trực tuyến| Mua cổ phiếu Facebook ở đâu

•     Giá cổ phiếu Microsoft bao nhiêu và hướng dẫn mua cổ phiếu Microsoft online 

•     Giá cổ phiếu Boeing bao nhiêu? Cách đầu tư cổ phiếu Boeing tại Việt Nam

•     Muốn mua cổ phiếu Pfizer(PFE)? Mọi điều cần biết về mã cổ phiếu Pfizer

•     Giá cổ phiếu Uber bao nhiêu? Cách mua cổ phiếu Uber tại Việt Nam

•     Danh sách cổ phiếu bluechip Việt Nam và trên thế giới năm 2023

•     Top 10 cổ phiếu công nghệ đáng đầu tư nhất trên chứng khoán Mỹ&Việt Nam